تیته و برزیل: یاد گرفتم چه جوری یاد بگیرم؟

به گزارش "ورزش سه"، حمیدرضا صدر به کالبدشکافی برزیل 2018 پرداخته، به توفیق تیته روی آن نیمکت داغ...

1-7... 1-7... 1-7... خاطره شکست خفت بار چهار سال پیش برزیل از آلمان در استادیوم مینیرائو برابر چشمان برزیلی ها از یاد نرفته. آنها آن زمان از لزوم دگرگونی در تیم ملی حرف می زدند، ولی پس از آن سقوط دوباره به دونگا روی آورد که "بی اعتنایی به واقعیت" بود. برزیل با دونگا پس از سپری کردن یک سوم دیدارهای مقدماتی جام جهانی  به رده ششم سقوط کرد و بیم حذف شدن همه را فراگرفت. دونگا برای رهایی به المپیک ریو دل بست، ولی مردانش برابر اکوادور به تساوی قناعت کردند و با شکست از پرو در همان مرحله گروهی حذف شدند. دونگا بیرون انداخته شد و آدنور باچی معروف به "تیته" در پاییز 2016 وارد شد.

برزیل طی دو سال اخیر به رهبری تیته هم سامان یافت و هم تماشایی بازی کرد. آنها طی ده پیروزی و دو تساوی سی بار دروازه ها را باز کردند و فقط سه گل خوردند، ولی تیته چه کرد و چگونه؟

او چند تغییر ظاهرا کوچک در تیم انجام داد. پائولینیو که در چین بود را به تیم فراخواند که اعتراض خیلی ها را برانگیخت، ولی همان انتخابش نشان از تیزهوشی داد. سپس به قمار دیگری روی آورد و گابریل خسوس را برای قرار گرفتن در نوک حمله فراخواند و باز هم بلافاصله به توفیق دست یافت. برزیل او ظاهرا همان برزیل دونگا بود به علاوه پائولینیو و خسوس، ولی با نتایجی به کلی متفاوت.

یکی از دلایل سقوط فوتبال برزیل را دور افتادنش از جریانات فوتبال اروپا می خوانند. در حالی که برزیل روزگاری ماوای نوآوری ها بشمار می رفت. آنها طی فتح چهار جام از 1958 تا 1970 در زمینه آماده سازی تیم و تمهیدات تاکتیکی سرآمد بودند. آنها پیش از جام جهانی 1958 به پزشکان مختلف، دندانپزشک ها و بدن سازها و همین طور روانشناس ها روی آوردند، در حالی که مثلا انگلیس بدون پزشک جام جهانی 1962 را سپری کرد. برزیل در وجه تاکتیکی از مربیان اروگوئه ای، آرژانتینی و مجاری بهره برد و با ترکیب آنها به معجون خودش رسید. استفاده از چهار مدافع که هم سه نفره می شدند و هم دو نفره به آنها تعلق داشت. آن چه که در جام 1958 به دریافت فقط یک گل تا نیمه نهایی منجر شد. آنها در 1970 جلوتر رفتند و زاگالو آن تیم پرستاره را با ترکیب مدرن 1-3-2-4 به میدان فرستاد.

ولی درخشش بی حصر آنها را متوقف هم کرد. زمان سپری شد و برزیلی ها تک افتاده شدند و کمتر مربی برزیلی جایی روی نیمکت تیم های بزرگ اروپایی پیدا کرد. چنان که بازیکنان برزیلی در جام 2014 برابر افزایش قدرت جسمی حریفان و بالا رفتن توانایی شان در حفظ توپ و روی آوردن به ضد حمله های زهردار مات شدند و به شکست 1-7 تن دادند.

ولی تیته از اروپایی ها آموخت، خیلی چیزها. سابقه اش در نگاه اول عادی به نظر می رسد. مثل بسیاری از همتایانش از تیمی به تیم دیگر رفته و اخراج شده - پانزده بار - و هرگز هم در اروپا کار نکرده. ولی مهارتش در ایجاد ارتباط همتایی نداشته و برخلاف دونگا که می خواست سیمای مرد جنگجو را حفظ کند ترکیب خردمندانه ای گرفته و مثل یک کشیش جمله "یاد گرفتم که چگونه یاد بگیرم" را تکرار کرده و تکرار.

نام تیته از سال 2003 در گرمیو سر زبان ها افتاد. زمانی که او را استاد 2-5-3 می خواندند. او سپس در اینترناسیونال با آندره ش دالساندرو آرژانتینی کار کرد، زمان کوتاهی را در پورتسموث بسر برد و به قول خودش راز 2-4-4 اروپایی را آموخت. سپس استادیوم های اروپا را زیر پا گذاشت و به تماشای بازی ها نشست و یادداشت برداشت و فیلم گرفت. برای او یکپارچه بودن تیم های اروپایی که خطوط تیم با هم جلو و عقب می روند کشفی بود جدید. او آن سیستم را در کورینتیانس پیاده کرد و در 2012 قهرمان برزیل و آمریکای جنوبی شد و در فینال جام جهانی باشگاهی هم چلسی را شکست داد. حریفان نمی دانستند چگونه دفاع درهم تنیده شده تیم او را شکاف دهند. تیته سپس به راز برتری عددی تیم های بزرگ اروپایی در مناطقی از زمین که به حریفان ضربه می زدند دست یافت. تیته از یکپارچگی گروهی درآمده به خدمت گزینه های حمله، بیشترین بهره را برد و این انگاره را در تیم ملی برزیل هم پی گرفت. وقتی آنها در پاییز 2016 آرژانتین را 0-3 خرد کردند همه مات شدند. دیداری که مدافعان برزیلی با هم بیست متر جلو می رفتند و به عقب برگشتند و برزیل رویایی 1970 را به یاد می آوردند.

با این وصف برزیل پرستاره دردسرآفرین هم هست و همه می پرسند آیا نیمار که در بیست و شش سالگی در اوج بسر می برد می تواند مسی و و رونالدو را حداقل در آوردگاه بین المللی پایین بکشد؟... حقیقت این است برزیل 2018 برخلاف برزیل 2014 وابسته به نیمار نیست. آنها بدل به مجموعه همسازی شده اند که بدون نیمار هم روسیه و آلمان را در دیدارهای دوستانه دور از خانه شکست داده اند. با این وصف تیته جان کنده تا با تکروی های نیمار بسان آن چه که طی تساوی بدون گل برابر انگلیس در ویمبلی انجام داد کنار بیاید. تلاش کرده نیمار بیش از حد فانتزی گرا و هنرمند در خدمت تیم قرار خواهد بگیرد و مزاج تندش را مهار کند. او می داند دریافت شش کارت زرد طی چهارده دیدار مقدماتی جام چقدر هشدار دهنده است.

به هر حال برزیلی ها هم به تیته می نازند و هم به ستاره هایش، به آلیسون درون دروازه، به مارسلو و میراندا در دفاع، به کاسمیرو، پائولینیو و فرناندینیو در خط میانی، به نیمار و کوتینیو در دو گوش... آنها به ششمین فتح جام جهانی دل بسته اند، به اولین فتح جام جهانی پس از شصت سال در اروپا.