یک دانشمند ایرانی در اسپورتینگ لیسبون

به گزارش" ورزش سه" اینروزها فوتبال دیگر فراتر از مرزها و قاره ها عمل می کند. اینکه اعضای فیفا در حال حاضر از اعضای سازمان ملل متحد بیشتر هستند بیانگر قدرت و گستردگی آن است. با گستردگی فضای ارتباطی اما این شانس به وجود آمده که استعدادهای منحصربه فرد در زمینه های مختلف نیز بتوانند در پیشرفت فوتبال در جهان نقش ایفا کنند. اینکه امروز یک ایرانی توانسته به عنوان یک دانشمند ورزشی در یکی از باشگاه های معتبر کشور پرتغال مشغول به کار شود تنها مدیون همین گستره و سهولت ارتباطات است. علیرضا ربانی یک مربی بدنساز اصفهانی است که از ده سال قبل مسیری گام به گام را در باشگاه سپاهان آغاز و در نهایت امروز به عنوان یکی از افراد دپارتمان پزشکی و عملکرد باشگاه اسپورتینگ لیسبون پرتغال مشغول به کار است. حرف های ربانی که تازگی در پرتغال و این باشگاه سرشناس فعالیتش را آغاز کرده در زیر می خوانید:

من علیرضا ربانی هستم و به عنوان دانشمند ورزشی در دپارتمان پزشکی و عملکرد باشگاه اسپورتینگ لیسبون کشور پرتغال به تازگی شروع به کار کرده ام. طی سال های گذشته در ایران فعالیت داشتم و البته برای مدتی در سال 2015 در اسپایر آکادمی قطر و سال گذشته در همین کشور پرتغال مشغول به کار بودم.

شروع به عنوان بدنساز

از حدود 10 سال پیش به عنوان مربی بدنساز در تیم های فوتبال پایه شروع به فعالیت کردم و در واقع پس از سپری کردن یک دوره آموزشی خاص در آکادمی ملی المپیک (دوره دانشپذیر مربی بدنساز ویژه کادرسازی تیم های ملی) که در سال 1387 برگزار شد، به عنوان نفر اول فارغ التحصیل شده و در باشگاه سپاهان به عنوان مربی بدنساز در رده های پایه رسما شروع به کار کردم. خوش شانس هم بودم که در ابتدای کار شرایط مدیریتی و فضای کار در باشگاه بسیار مناسب بود و من با یک سرمربی تحصیل کرده و با دانش فنی بسیار بالا (دکتر سعید جهانگیری) در رده های نونهالان، نوجوانان و جوانان برای حدود 7 سال کار کردم. در سال 2011 هم پس از حدود 2 سال مطالعه توانستم مدرک تخصص در بدنسازی را از انجمن بدنسازی آمریکا (NSCA) کسب کنم. همزمان هدفم ادامه تحصیل در دوره دکتری هم بود و با دانشمندان مطرحی شروع به مکاتبه و همکاری پژوهشی در رابطه با سنجش و مانیتورینگ بازیکنان فوتبال کردم که باز هم خوش شانس بودم که با یکی از افراد نابغه این حیطه (دکتر مارتین بوشت که هم اکنون مسئول دپارتمان باشگاه پاریسن ژرمن است) آشنا شده و مسائل بسیاری را بواسطه همکاری های علمی با او یاد گرفتم و در واقع آشنایی با او نگاه من به تمامی مسائل را با تغییرات اساسی مواجه کرد.

بازگشت از قطر به سپاهان

در واقع حیطه پایش نیازمند دانش بنیادین در زمینه فیزیولوژی ورزش و البته دانش تخصصی در زمینه کاربرد آن در فوتبال است. در سال 2015 از اسپایر آکادمی قطر به عنوان اینترن فیزیولوژیست دعوت به کار شدم و در آنجا فعالیت کرده و بازهم با افراد بسیار شایسته ای (دکتر کنی مک میلان) کار کرده و علی رغم اینکه فضا به نحوی پیش می رفت که قرار بود در آنجا بصورت کامل استخدام شوم به دلیل مشکل ویزا در آن زمان این فرصت را از دست دادم. پس از بازگشت از طرف باشگاه سپاهان برای کار با جی پی اس و به عنوان فیزیولوژیست دعوت به کار شدم و در این باشگاه در رده بزرگسالان در کنار آقای فرکی و استیماچ برای یک فصل فعالیت داشتم. پس از این سال چون همزمان در مقطع دکتری فیزیولوژی ورزش مشغول به تحصیل بودم تصمیم گرفتم برای فرصت مطالعاتی به کشور پرتغال سفر کرده و با یکی از بهترین دانشمندان فوتبال (دکتر فیلیپ کلمنته) همکاری علمی داشته باشم و پس از حدود 4 ماه همکاری با ایشان در ابتدای سال 2018 دعوت نامه ای از کمیته ملی المپیک چین برای کار با تیم های ملی این کشور داشتم .

بلافاصله به ایران بازگشتم تا برای سفر به چین آماده شوم که البته باز هم به دلایلی مربوط به ویزا این سفر انجام نشد. در هفته گذشته بود که از دکتر ژو پدرو اروجا مسئول دپارتمان پزشکی و عملکرد باشگاه اسپورتینگ با من تماس گرفته شد و ایشان از من به عنوان دانشمند ورزشی برای مانیتورینگ بازیکنان تیم به این باشگاه دعوت کردند که همه چیز بسیار سریع اتفاق افتاد و من برای چند روز است که در این باشگاه مشغول بکار هستم. در واقع ایشان پس از مشورت با دکتر کلمنته که بخاطر سپری کردن دوره فرصت مطالعاتی از من شناخت کاملی داشتند و من را توصیه کرده بودند به این نتیجه رسیده بودند که من فرد مناسبی برای این موقعیت هستم.

مانیتورینگ بازیکنان فوتبال

امروزه هزینه های بسیار بالایی صرف خرید بازیکنان می شود و پس از مطالعات در سال های گذشته مشخص شده مانیتورینگ بازیکنان فوتبال برای کاهش هزینه های ناشی از مصدومیت، اطمینان از آمادگی مناسب بازیکنان و در کل موفقیت تیمی اهمیت بسیاری دارد و بیشتر باشگاه ها سعی در راه اندازی یا تقویت دپارتمان عملکرد خود داشته و افرادی را در این پوزیشن بکار می گیرند که با دانش این حیطه آشنایی مناسبی داشته و مقالات با کیفیتی برای اثبات این دانش در ژورنال های معتبر چاپ کرده باشند. من از ابتدا هم تجربه کار به عنوان مربی بدنساز را برای چندین سال داشتم و هم حیطه اصلی مطالعاتی و مورد علاقه من مانیتورینگ بازیکنان بود و از انجام اینکار واقعا لذت می برم.

راز موفقیت در فوتبال پایه است

متاسفانه درک کاملی از این دانش در ایران وجود ندارد و البته به غیر تیم ملی که از چندین سال قبل از تجهیزاتی مانند GPS و متخصصین این کار استفاده می کرد و البته چند باشگاه لیگ برتری، یا باشگاه های داخلی بودجه ای صرف خرید این تجهیزات نمی کنند یا معمولا افرادی که با این ابزار کار می کنند از ابتدا با این هدف وارد دنیای فوتبال نشده و تخصص اصلیشان این نیست. از طرفی دانشگاه های داخل کشور هم در این حیطه علاقه ای نشان نمی دهند و علی رغم اینکه این موضوع اهمیت فراوانی از نظر تجاری دارد بیشتر طرح های پژوهشی دوره دکتری بنیادی است و افرادی که می خواهند در زمینه کاربردی در این حیطه فعالیت کنند با مشکلات بسیار و مقاومت های فراوانی مواجه می شوند.

موفقیت  هیچوقت تصادفی نیست و پیشرفت فوتبال در گرو اهمیت به رده های پایه و صرف هزینه های اصلی در آنجاست. ما در ایران استعدادهای بسیاری داریم و مربیان بسیار خوبی در رده پایه فعالیت می کنند ولی مسیر انتقال آن ها پس از کسب تجربه به سمت تیم های بزرگسالان با چالش های بسیاری مواجه است و این ضربه اصلی است که فوتبال ما در حال حاضر متحمل می شود. ضمن اینکه معیارهای اصلی ورود بازیکنان به تیم های بزرگسالان هم در بسیاری از موارد سلیقه ای است و مدیریت نظام مندی بر سنجش معیارهای ورودی چه از لحاظ جسمانی و یا فنی در باشگاه های داخلی کمتر وجود دارد. در کل بنظر من ما در ایران علیرغم داشتن سرمایه های اصلی (نیروی انسانی بسیار خوب) به دلایل متعدد حاشیه ای شرایط پیشرفت مناسب برای بازیکنان رده های پایه حداقل در رده باشگاهی را فراهم نکرده ایم و موفقیت در سال های آینده تنها منوط به صرف هزینه و مدریت در این بخش از فوتبال ماست.