آشنایی با رازآمیز ترین شغل فوتبال ایران

 به گزارش "ورزش سه"، این روزها باشگاه استقلال علاوه برداشتن مشکلات عدیده‌ای که همواره از داشتن آن‌ها در زمان مدیریت‌های مختلف رنج می‌برد، مشکلاتی از قبیل عدم تأمین منابع مالی، عدم وجود یک زمین تمرین ثابت، جذب و انتقال بازیکنان، و بسیاری از مسائلی ازاین‌دست، باید در این بازه زمانی، چاره‌ای را هم برای یک مشکل دیگری که همان بحث مترجم است بیندیشد. موضوعی که در ابتدا شاید برای هر باشگاهی ساده به نظر برسد اما امروز به یکی از مهم‌ترین چالش‌های تیم فوتبال استقلال بدل شده است. صحبت‌های فتحی در برنامه شب گذشته حاکی از حضور دو مترجم هم‌زمان در باشگاه را می‌داد که این مقوله در جای خودش نه‌تنها کم‌نظیر، بلکه بی‌نظیر به نظر می‌رسد. اما آنچه مسلم است این رویه مطمئناً ادامه‌دار نخواهد بود.

در این مطلب قصد داریم روایتی از عمر دوران مترجمی فوتبال در دو باشگاه پرطرفدار تهرانی از آغاز تا امروز داشته باشیم تا متوجه شویم که بعضا مترجمان در این دو تیم بی حاشیه هم نبودند.

از همان روزی که پای مربیان خارجی به فوتبال باشگاهی ایران باز شد، مربیان برای ایجاد رابطه با بازیکنان مجبور به استخدام یک مترجم بودند تا اختلاف زبانی را با حضور این فرد به حداقل برسانند.

مترجمان همواره به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با نفر اول کادر فنی دارند، به بسیاری از اسرار تیم اشراف کامل دارند و به نوعی محرم اسرار یک باشگاه به شمارمی آیند. این مهم حتی درزمانی که قراردادشان با باشگاه موردنظر به پایان می‌رسد نیز ادامه دارد و درواقع برملا نکردن اسرار تیم یکی از ویژگی‌های بارز این صنف  زحمتکش محسوب می‌شود.

اگر بخواهیم به دهه‌های چهل تا پنجاه برگردیم باید به دو مربی خارجی به نام‌های زدراکو رایکوف و آلن راجرز اشاره کنیم که توانستند با ورودشان به فوتبال ایران و دو باشگاه تاج سابق (استقلال) و پرسپولیس تأثیر زیادی در فوتبال ایران بگذارند.
طبق استعلامی که از بازیکنان دوران استقلال گرفته شد مشخص‌شده است که "رایکوف" به خاطر اینکه قبل از حضور در استقلال چند سالی به‌عنوان سرمربی تیم ملی حضور یافته بود، احتیاجی به مترجم نداشت و حتی گویش فارسی او در آن دوران مورد استقبال جامعه هم قرارگرفته بود و بسیاری از هواداران آن روزهای فوتبال، شکل صحبت او را تقلید می‌کردند.

بعدازآن نوبت به آلن راجرز رسید که در تیم پرسپولیس از یک مترجم ارمنی به نام "رادو" بهره می‌برد. البته به گفته " محمد زادمهر" مدافع اسبق این تیم، در آن دوران اکثر بازیکنان تا حد زیادی با زبان انگلیسی آشنا بودند، مخصوصاً مهراب شاهرخی که تسلط خوبی به زبان انگلیسی داشت و کار ترجمه را در آن دوران انجام می‌داد.

بعد از آلن راجرز در پرسپولیس "ایوان کونوف" 52 ساله روسی در سال 1354 دومین مربی خارجی بود که به باشگاه پرسپولیس آمد که برای او نیز یک مترجم روسی- ایرانی به نام "سرگئی" در نظر گرفتند که با خود کونوف به ایران آمده بود. در مورد این مترجم گفته می‌شود که بعد از آشنایی با کشور ایران، خانواده خود را به تهران منتقل کرد و تا سال‌های سال در ایران ماندگار شد.

 یکی دیگر از مربیان تاثیر گذار استقلال که کمتر کسی روی او حساب می‌کرد "ولادمیرجکیچ" که برخلاف تصور همگان ولادیمیر جگیچ، که در سال 1356 برای هدایت تیم استقلال به کشورمان آمد تنها والدینی یوگسلاو داشته و یک مربی آلمانی بود. که به مدت ۲ سال در تیم تاج تهران سرمربیگری کرد. وی در ایران با نام جگیچ هم شناخته شده بود. او علی‌رغم عدم به دست آوردن عنوان خاصی، بازیکنان بزرگی به فوتبال ایران معرفی کرد. با تماسی که با چند بازیکن آن دوران استقلال گرفته شد در آن دوره هم به دلیل اینکه جکیچ با زبان انگلیسی صحبت می‌کرد کسی را صرفاً به‌عنوان مترجم به کار نگرفتند و طی صحبتی که با آقای سعید مراغه چیان انجام شد او گفت این وظیفه بیشتر به عهده برادر منصورپورحیدری  محول شده بود.

از دیگر مربیان استقلال که او هم یادآور روزهای خوبی در استقلال است "یوگنی سکوموروخوف "است که او نیز ملیتی روسی داشت. البته مترجم او بی حاشیه نبود. مترجم سوکو بعد از یکی از دربی های معروف (دربی 45) که دو بازیکن پرسپولیس در نیمه اول توسط "عبدالرحمن زید" داور عربستانی از بازی اخراج شدند، طی مصاحبه‌ای برای اولین بار اعلام کرد که سعید فائقی معاون رئیس سازمان تربیت‌بدنی وقت، بین دو نیمه به رختکن استقلال آمد و درخصوص نیمه دوم با بازیکنان استقلال صحبت کرد که این مصاحبه او حاشیه‌های زیادی را در زمان خودش ایجاد کرد. بعدها این موضوع ابعاد گسترده‌تری  پیدا کرد.

اما آرش فرزین یکی از شاخص‌ترین مترجمانی است که تا الآن در ذهن فوتبالدوستان تا به امروز باقی‌مانده است. او داماد علی پروین بود که در زمان مدیریت فنی او در پرسپولیس به‌عنوان مترجم  "راینرزوبل"، سرمربی آلمانی عهده‌دار ترجمه صحبت‌های این مربی بود. علی پروین مدیر فنی وقت قرمز‌ها داماد خود، آرش فرزین را به‌عنوان مترجم او منصوب کرد و این مترجم با تغییر صحبت‌های سرمربی آلمانی همه‌چیز را به سود پدر همسر خود تغییر می‌داد.

داماد علی پروین در برنامه ورزشی صحبت‌های سرمربی آلمانی پرسپولیس را اشتباه ترجمه کرد تا اینکه این مسئله باعث ایجاد سروصدای زیادی در این برنامه شود و درنهایت این مترجم بابیان اینکه در این مقطع به صلاح بود به این شکل صحبت‌های سرمربی را ترجمه کنم همه‌چیز را به پایان رساند. دریکی از مصاحبه‌هایی که زوبل بعد از اخراج انجام داد، عنوان کرده بود که من به جواد کاظمیان وظایفی را محول می‌کردم اما تصورمی کردم او گوش به حرف‌های من نمی‌دهد و هر کاری که دلش می‌خواهد انجام می‌دهد اما بعداً متوجه شدم مترجم من به تشخیص خودش برای او شرح وظایف تعیین می کرد.

یکی دیگر از مترجمانی که بعدها خودش سرمربیگری یکی از تیم های لیگ یکی را بر عهده گرفت ابراهیم طالبی بود که همراه با "رولند کخ" سرمربی آلمانی استقلال در زمان علی فتح‌الله‌ زاده، پایش به استقلال باز شد. او پس از اینکه همراه با کخ نتایج بسیاری ضعیفی را به دست آورد همچنان در فوتبال باقی ماند تا آنجا که بعد به‌عنوان سرمربی قشقایی در فصل 96-97 در لیگ یک مشغول به کار شد که البته نتوانست نتایج خوبی را در آن مقطع به دست بیاورد. طالبی در حین یکی از بازی‌ها توسط مسئولان پلیس اینترپل در ورزشگاه 50 هزارنفری پارس‌آباد شیراز بازداشت شد و فعلاً از او خبر موثقی در دست نیست.

در زمان مدیرعاملی امیر عابدینی در باشگاه پرسپولیس، "استانکو پوکله پوویچ" به این تیم آمد. صحبت‌های او در مدت زمان حضورش در پرسپولیس توسط دکتر خسرو خرم، مترجم برانکو ایوانکوویچ و پزشک سابق تیم ملی و باشگاه پرسپولیس ترجمه می شد که تا آخرین روزهای عمر استانکو رابطه‌اش را با این مربی بزرگ که بازیکنان زیادی را به فوتبال ایران معرفی کرد قطع نکرد. وی چندی پیش درسن 81 سالگی درگذشت.

از دیگر مترجمانی که به یکی از باشگاه‌های پرطرفدار پایتخت آمدند "رامین آرنگ" بود که در نقش مترجم مصطفی دنیزلی به باشگاه پرسپولیس آمد.در خصوص او گفته می شود  او در سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۱۲۰ میلیون دستمزد می‌گرفت که البته خود او هیچ‌وقت زیر بار این مبلغ نرفت.آرنگ در حال حاضر در خبرگزاری آناتولی ترکیه مشغول به کار است.

پس‌ازاین می‌رسیم به محبوب‌ترین مترجم فوتبال ایران که با ورود هجمه زیاد "ویچ ها" به ورزش ایران، حتی در سایر رشته‌های ورزشی به‌غیراز فوتبال هم فعالیت کرد. رضا چلنگر که در دوران ریاست صفایی فراهانی به عنوان مترجم "میروسلاو بلاژویچ" انتخاب شد، با شکل خاصی از ترجمه تا حدی گوی سبقت را از دیگر همکاران خودش ربود تا جایی که به نماد این شغل در ایران تبدیل شد. او از مشهورترین مترجمان فوتبال و ورزش ایران است. چلنگر بعدها با توجه به رابطه خوبی که با "برانکو ایوانکوویچ" ایجاد کرد تبدیل به یکی از بهترین دوستان او شد. او سابقه مترجمی مربیانی ازجمله میروسلاو بلاژویچ، برانکو ایوانکوویچ، وینگو بگوویچ، زلاتکو کرانچار و اسلوبودان کواچ و ایگور کولاکوویچ سرمربی تیم ملی والیبال مردان ایران را در کارنامه دارد.
 حاشیه‌های چلنگر بر می‌گردد به حضور او در تیم فوتبال پاس همدان که در تیرماه ۱۳۸۷ وی به اتهام ترغیب بازیکنان به دوپینگ به مدت 4 سال از فعالیت‌های فوتبالی محکوم شد اما در دی ۱۳۸۹ کمیسیون استیناف آرای دوپینگ وی را مشمول تخفیف در مجازات دانست و محرومیت وی را لغو کرد. وی به زبان‌های ترکی استانبولی، فرانسوی، کروات و انگلیسی تسلط دارد. اما در حال حاضر فعلاً درجایی مشغول به کار نیست. البته در فصل گذشته شایعاتی مبنی بر ورود او به عرصه مربیگری هم شنیده می‌شد که با صحبتی که با خود او داشتیم قویاً این شایعه را رد کرد.

از مترجمانی که اخیراً در باشگاه استقلال حضور یافته‌اند محمدحسین زرندی مدیر روابط عمومی باشگاه استقلال بود که هم‌زمان در نقش مترجم در کنار وینفرد شفر این وظیفه را برعهده گرفت. از نکاتی که درخصوص او می‌توان گفت وی در بعضی از اوقات و به‌طور مشخص در آخرین دربی که منجر به شکست استقلال شد صحبت‌های شفر را در جهت تأمین منافع استقلال ترجمه می‌کرد تا حاشیه‌ای درتیم ایجاد نشود. ضمن اینکه پس از پایان کار گفته می شد که او در انتقال بازیکنان با شفر همکاری داشت اما این مهم هرگز ثابت نشد و او در این مقطع به‌طور کامل ارتباطش را با استقلال قطع کرده است.

اما در دو فصل گذشته اصغر نیک‌سیرت مترجم تیم فوتبال پرسپولیس که دستی هم در ورزش‌های رزمی داشت، ناآگاه از اینکه محسن مسلمان در حال تصویربرداری لایو اینستاگرام در جشن قهرمانی است، دیالوگی به کار برد که بعد از دست به دست شدن در فضای مجازی خیلی‌ها با توجه به مشکلاتی که طی چند وقت اخیر میان مسلمان و برانکو شکل‌گرفته، آن را به‌حساب سرمربی پرسپولیس گذاشته‌اند. برداشتی که به‌احتمال بسیار زیاد صحیح بوده است و نمی‌تواند برداشت صدها هزار نفر را نادرست خواند. اما برانکو باشنیدن آن حرف‌ها تا مرز اخراج نیک سیرت هم پیش رفت اما با عذرخواهی او برانکو یک‌بار دیگر او را در کنار خود در نیمکت نشاند.

نیک سیرت در این خصوص می‌گفت: ابتدا باید از هواداران عزیز بابت این کلماتی که گفتم عذرخواهی کنم و تصور نمی‌کردم مسلمان در حال تصویربرداری زنده است. در ادامه هم باید این توضیح را بدهم که این جوی که شکل‌گرفته را متوجه نمی‌شوم و مطمئناً منظور صحبت‌هایم آقای برانکو نبود. نان را خدا می‌دهد اما چرا باید درباره کسی که طی سه سال باعث روزی‌ام شده این‌چنین حرف بزنم.

 او در حال حاضر با پشت سر گذاشتن دوره‌های مربی‌گری C و B در ورزشگاه شهید درفشی فر و در زمینه آموزش فوتبال کودکان به عنوان مربی فعالیت می‌کند.

اما در آخر جالب است بدانید که آرین قاسمی که در همه این سال‌ها در کنار کارلوس کی روش به عنوان مترجم تیم ملی ایران رابطه بسیار خوبی را با تک‌تک اعضای تیم ملی ایجاد کرده بود، این روزها طی حکمی به عنوان  مدیر تیم های ملی مردان اسکواش  انتخاب  شده است.

 در این فصل باشگاه پرسپولیس بر خلاف رقیب سنتی خود مشکل خاصی از بابت مترجم ندارد. در شرایطی که کمال سیف به عنوان مترجم به پرسپولیس در کنار کالدرون به جمع تیم اضافه شد، پس از یک ماه درنهایت از این سمت کنار گذاشته شد وهم اکنون امیر جنانی به عنوان مترجم این وظیفه را بر عهده دارد و به نظر می‌رسد کالدرون با این جابجایی مشکلی ندارد.

به‌هرحال هر روز اخبار ضد نقیضی از باشگاه استقلال درخصوص مترجم این تیم به گوش می رسد و این در حالی است که مدیران این باشگاه بهتر از هرکسی می‌دانند که باید به جای پرداختن به این امر، همان طور که خود فتحی هم به این امر اذعان داشت، تمرکز خودشان را صرف مسائل کلان و مهم‌تری مثل کسب مجوز حرفه‌ای باشگاه، جهت شرکت در لیگ قهرمانان آسیا معطوف کنند. اما امیدواریم با صحبت‌های شب گذشته امیرحسین فتحی دیگر این مسئله به پایان برسد تا برحاشیه‌هایی که همواره حول‌وحوش این باشگاه پرطرفدار وجود دارد دامن زده نشود.