به یاد مشت‌های گره کرده قایقران

به گزارش "ورزش سه " سه شنبه 18فروردین 1377یکی از بدترین روزهای تاریخ فوتبال ایران و استان گیلان و شهر بندرانزلی است. سیروس قایقران هافبک وسط تکرار نشدنی انزلی چی ها و فوتبال ایران در بازگشت از دیار پدری و در منطقه امام زاده هاشم با کامیونی تصادف کرد و به همراه پسرش راستین چشم از جهان فرو بست. خبر کاملا غافلگیرکننده بود. سیروس در اوج جوانی و در سن 37سالگی و در حالی که تازه کار مربیگری را به عنوان مربی _بازیکن شروع کرده بود به دیار باقی شتافت. فوتبالیستی که بیشتر عمر بازیگری خود را در ملوان سپری کرد. در استقلال رشت و کشاورز تهران بازی کرد و مدتی در قطر در تیم الاتحاد این تیم توپ زد. او هیچ وقت به استقلال و پرسپولیس نرفت. اولین شهرستانی بود که به بازوبند کاپیتانی تیم ملی در جام ملتهای آسیا در قطر در سال 1988رسید و با آن تیم به مقام سومی آسیا رسید. در حضور بهترین های ایران در خط هافبک حمیددرخشان، شاهرخ بیانی، مجیدنامجومطلق، مرتضی کرمانی مقدم، مهدی فنونی زاده و سیدمهدی ابطحی در بازی های آسیائی 1990پکن او  یکی از بازیکنان ثابت علی پروین در ارنج تیم بود.

سیروس که در غیاب 14بازیکن مستعفی بازوبند تیم ملی را از مرحوم دهداری گرفته بود. پس از بازگشت ملی پوشان غایب این بار به عنوان هافبک طراح تیم علی پروین به بازی های آسیائی رفت و در مرحله نیمه نهائی به بازی با کره جنوبی تیم خوب آن روزهای آسیا رسید. بازی در مهرماه سال 69برگزار می شد. در آن سال ها و در دهه 60این چهارمین رودروی ایران با کره بود. بار اول در بازی های آسیائی 1982دهلی ایران با گل حمید درخشان کره را در روزی یک بر صفر شکست داد که بهروز سلطانی دروازه بان ایران ستاره زمین بود و روزنامه های هندی بعد از بازی به او لقب عقاب آسیا دادند. بازی دوم را ما در بازی های آسیائی 1986سئول در ضربات پنالتی به کره واگذار کردیم. بازی سوم در دور گروهی مرحله نهائی جام ملتهای آسیا 1988قطر با سه گل به نفع کره تمام شد. در این فاصله کره به دو جام جهانی 1986مکزیک و 1990ایتالیا صعود کرده بود و بهترین تیم آسیا بود. ایران در بازی های آسیائی 1990پکن، بعد از بردن مالزی و کره شمالی در مرحله یک چهارم جام، ژاپن را با تک گل صمدمرفاوی شکست داد و به بازی نیمه نهائی برابر کره جنوبی  رسید. این بازی سرآغاز شکل گیری بازی های بزرگ و کلاسیک ایران و کره جنوبی در سه دهه بود. در سالروز از دست دادن هافبک بی همتای فوتبال ایران مروری می کنیم به هفت گل باارزش، زیبا، حساس و ماندگار این سه دهه که با گل مرحوم قایقران در پکن پایتخت چین آغاز شد.

1)گل قایقران در بازی های آسیائی 1990پکن

بازی ایران و کره جنوبی با ترکیب دفاعی تیم علی پروین در آن بازی آغاز شد و پروین با تک فوروارد فرشاد پیوس و گماردن پنج هافبک به مصاف کره جنوبی رفت. فشار کره جنوبی با ستاره آن روزهای فوتبال آسیاکیم جو سونگ، ایران را به لاک دفاعی برده بود. فشار کره به قدری زیاد بود که به ندرت حفظ توپ توسط بازیکنان تکنیکی ایران مثل  مجید نامجو مطلق در زمین انجام می شد. دفاع چندلایه ایران و بازی خوب احمدرضا عابدزاده و خط دفاعی و مهدی فنونی زاده هافبک دفاعی ایران، و حضور دائمی هافبک ها در نیمه زمین خودی بازی را به وقت های اضافه کشاند. در دومین دقیقه از دومین وقت های اضافه بازی، ایران صاحب ضربه کرنر شد. سانتر سید مهدی ابطحی بعد از کش و قوسی به سمت چپ زمین و مجتبی محرمی رسید. مهدی فنونی زاده که درفعل و انفعال هنگام زدن ضربه کرنر به بیرون زمین رفته بود و در منطقه آفساید بود(آن سال ها آفساید منطقه ای محاسبه نمی شد) با حرفه ای گری به زمین بازنگشت. تمام تیم کره و ایران در حال بیرون آمدن از منطقه آفساید بودند جز سیروس قایقران. مجتبی محرمی دفاع چپ راست پای ایران سیروس قایقران را که در حال حرکت عرضی بود، دید و پاس در عمق داد تا سیروس که به تو زده بود با دروازه بان کره تک به تک شود. دروازه بان کره از دروازه بیرون آمد، استپ سینه قایقران و ضربه درجای او در حالی که پشت به دروازه داشت گل ایران را زد تا ایران با غلبه بر کره به فینال بازی ها صعود کند و در فینال و در بازی تکراری این دوره کره شمالی را در ضربات پنالتی با درخشش عابدزاده شکست دهد و قهرمان بازی های آسیائی شود. گل مرحوم قایقران سال ها تیتراژ برنامه ورزش و مردم بود و مردم به صورت هفتگی با دیدن آن خاطره سازی می کردند.

2)ضربه مهار نشدنی علی دایی در جام ملتهای آسیا 1996

کره که باز هم بعد از بازی های آسیائی ما را در انتخابی جام جهانی 1994آمریکا در دوحه قطر با سه گل شکست داده بود اینبار در مرحله یک چهارم نهائی جام ملتهای آسیا 1996امارات که بازی تکراری چندین دوره جام بود به مصاف ایران به سرمربی گری محمدمایلی کهن رفت. آنها که نیمه اول دو بریک از ایران جلو بودند در اتفاقی نادر و تاریخی در نیمه دوم پنج گل دیگر از ایران خوردند تا ایران با شکست  کره جنوبی  و خلق کامبکی رویائی به نیمه نهائی صعود کند. علی دایی در این بازی در 25دقیقه پایانی پوکر کرد و چهار گل زد ولی گل دوم او و گل چهارم ایران که در دقیقه 76زده شد یکی از گلهای زیبا و ماندگار شهریار در طول دوران ورزشی او محسوب می شود. پاس حمید استیلی در لب خط به نعیم سعداوی، حرکت در لب خط  و سانتر او به پشت هجده قدم با کنترل عالی توپ توسط دایی و چرخش و ضربه روپای او به کنج دروازه کره جنوبی همراه شد. ایران کره را برد. در نیمه نهائی داور پنالتی مسلم ایران را برابر عربستان، برروی استیلی ندید تا  در ضربات پنالتی مغلوب عربستان شویم و در نهایت با گل تماشائی دایی و شکست کویت به مقام سوم آسیا بسنده کنیم.

3)شوت بی‌انتهای کریم باقری در جام ملتهای آسیا 2000لبنان

بازی تکراری برابر کره جنوبی در مرحله یک چهارم نهائی جام ملتهای آسیا در لبنان برگزار شد. جلال طالبی مربی تیم ملی ایران در جام جهانی 1998فرانسه ،مدتی از تیم ملی دور شد و تیم ملی در اختیار منصور خان پورحیدری قرارگرفت و باآن قهرمان بازی های آسیائی 1998بانکوک نیز شد. بعداز استعفای پورحیدری برای هدایت استقلال، طالبی دوباره سکاندار تیم ملی شده بود. ایران این بازی را به کره در وقت های اضافه دو بر یک باخت و از ادامه جام کنار رفت. شکست ایران در روزی اتفاق افتاد که یکی از ماندگارترین گل های تاریخ ایران را در این بازی کریم باقری در اواسط بازی زد.کریم که در میانه میدان صاحب توپ شده بود ،چند قدمی برداشت و با شلیکی سهمگین که انگار با خط کش اندازه گیری شده بود به سه کنج دروازه لی ون جائه دروازه بان نامدار کره ای اثری تاریخی برای خود و فوتبال ایران خلق کرد.

4)ضربه سر کات دار کریمی در جام ملتهای آسیا2004چین

این بار دوباره نوبت ایران بود  تا کره را در این مرحله شکست دهد. مسابقه تیم با لیاقت برانکو سرمربی تیم ملی ایران در مصاف با کره جنوبی 7گل به همراه داشت. ایران با هت تریک کریمی چهار گل زد تا با شکست کره ایران به مصاف چین برود و با ازدست دادن پنالتی یحیی در نهایت بحرین را با چهار گل شکست دهیم و بازهم سوم آسیا شویم. گل دوم ایران در این بازی که با سانتر مهدوی کیا به تیردورتر همراه بود با ضربه سر زیبای کریمی به گوشه دروازه رفت .ضربه جادوگر مثل فوتبالیست های راست پا که از چپ به هجده قدم می زنند و با ضربه کات دار به تور بغل دروازه هنرنمائی می کنند با ضربه سر زده شد تا یکی ازگل های زیبای تاریخ فوتبال ایران با سر برابر کره رقم بخورد.

5)ضربه روپای جوادنکونام و برد 10نفره در مقدماتی جام جهانی 2014برزیل

ایران که بعد از صعود به جام جهانی 2006آلمان، جام جهانی 2010آفریقای جنوبی را از دست داده بود در مرحله گروهی نهائی در دیدار رفت باید با کره جنوبی با سرمربی گری کی روش قرار می گرفت. بازی در حضور یکصد هزار نفر در ورزشگاه آزادی و در مهرماه سال1391برگزار شد. اواسط نیمه دوم بود که مسعود شجاعی از بازی اخراج شد و ایران 10نفره شده بود. ایران در گوشه سمت راست صاحب ضربه خطا شد .سانتر اشکان دژاگه با پاس رو به عقب آندرانیک  تیموریان همراه شد تا کاپیتان نکونام با ضربه ای چکشی و رو پا از روی نقطه پنالتی دروازه کره را بازکند و بار بزرگی از روی دوش هم بازی و دوست خود مسعود شجاعی بردارد. ایران دقایق باقی مانده را کنترل کرد تا در نهایت کره را با یک گل و در روزی که ده نفره بود شکست دهد و از کورس صعود جا نماند.

6)گل رضا قوچان نژاد و صعود به جام جهانی 2014برزیل

شرایط در جدول طوری پیش رفت که تیم کی روش که بازی رفت در تهران برابر کره جنوبی را برده بود، برای صعود چاره ای جز شکست کره در شهر اولسان نداشت. در روزی که کره سراسر هجومی بازی می کرد تا انتقام بازی رفت از ایران را بگیرد و باپیروزی برابر ایران جشن صعود به جام جهانی را برپا کند، ضربه آندو تیموریان در دقیقه 60بازی رضا قوچان نژاد را روانه دروازه کره کرد. تیزهوشی و توپ ربائی قوچان نژاد از دفاع کره با اشتباه دروازه بان و ضربه سربالای قوچان نژاد گل برتری ایران را رقم زد تا در ادامه با درخشش رحمان احمدی درون دروازه ایران نتیجه بازی رفت را تکرار و به جام جهانی 2014برزیل صعود کند.

7)بغل پای فنی سردار آزمون در مقدماتی جام جهانی 2018روسیه

تقابل تکراری و همیشگی ایران و کره جنوبی در جام ملتهای آسیا و مقدماتی جام جهانی دوباره رقم خورد و این بار ایران بازهم با سرمربیگری کارلوس کی روش پرتغالی در روز تاسوعای حسینی و روزی که ورزشگاه آزادی به حسینیه ای 100هزار نفره تبدیل شده بود به مصاف کره رفت. تیم ملی ایران در یک بازی زیبا و بدون دادن موقعیت گل کره را بازهم یک بر صفر شکست داد. بغل پای زیبای سردار آزمون که با ضربه در حال حرکت به زاویه مخالف دروازه روی سانتر زیبای رضائیان زده شد یکی از گل های فنی و زیبای سردار برای تیم ملی تاکنون است که دیدن آن بارها از تلویزیون هنوز هم لذت بخش است.

محمدرضا تقی خانی