کان و نوستالژی رسانه‌های جذابی که دیگر نیست!

به گزارش ورزش سه، اولیور کان، در ستون تازه‌اش برای اسپورتس ایلاستریتدِ آلمان، به یکی از مهم‌ترین تحولات فوتبال مدرن پرداخت: دگرگونی رسانه‌ها و تأثیر آن بر بازیکنان، مربیان و کل فضای این ورزش. او که هم در دوران بازی، روزهایی درخشان را پشت سر گذاشته و هم تجربه کار رسانه‌ای و مدیریت در بایرن مونیخ دارد، می‌گوید این تغییرات نه تنها شکل روایت فوتبال را دگرگون کرده‌، بلکه رفتار و ذهنیت فوتبالیست‌ها را هم از پایه تغییر داده‌ است.

کان با نگاهی به دهه ۱۹۸۰ آغاز می‌کند؛ دورانی که رسانه‌ها به «کیکر» و چند روزنامه محلی محدود می‌شدند و بازیکنان بدون هیچ آموزش رسانه‌ای وارد این فضا می‌شدند؛ «پسرهایی از کوچه و زمین‌های خاکی» که با صداقت و حتی سادگی جلوی دوربین ظاهر می‌شدند. او می‌گوید چنین حضور بی‌پیرایه‌ای امروز «غیرحرفه‌ای» تلقی می‌شود و تقریباً جایی در دنیای رسانه فوتبالی ندارد. آن زمان رسانه‌ها با یک تیتر می‌توانستند مسیر یک بازیکن را بسازند یا نابود کنند، و بازیکنان هم هر دوشنبه شماره جدید نشریات را می‌خریدند تا ببینند چگونه ارزیابی شده‌اند.

کان سپس سراغ انقلاب دهه ۹۰ می‌رود؛ زمانی که رینهولد بکمان با برنامه «ران» در Sat.1 شیوه روایت فوتبال را متحول کرد: رنگی‌تر، پرهیجان‌تر و داستان‌محورتر. برای نخستین بار، قصه‌های بازیکنان، از مدل مو تا ماشین پارک‌شده جلوی ورزشگاه ، بخشی از روایت فوتبال شد، و محبوبیت این ورزش جهشی تازه پیدا کرد. آن روزها بازیکنانی مثل مهمت شول دیگر صرفا نه در «کیکر»، بلکه روی جلد «براوو اسپورت» هم دیده می‌شدند.

اما نقطه عطف اصلی، به‌گفته کان، ظهور اینترنت و سپس شبکه‌های اجتماعی بود. بازیکنان دیگر وابسته به رسانه‌ها نبودند؛ خودشان رسانه بودند. با یک پست می‌توانستند میلیون‌ها نفر را در لحظه مخاطب قرار دهند. با این حال، این آزادی بهای خود را داشت: هر اشتباه، هر جمله، هر رفتار، «برای همیشه در اینترنت می‌مانَد».

همین باعث شده بازیکنان امروز بسیار محتاط‌تر و محافظه‌کارتر رفتار کنند؛ چرا که کوچک‌ترین لغزش می‌تواند در چند ثانیه وایرال شود.
کان با نگاهی انتقادی به وضعیت کنونی می‌گوید امروز برای بسیاری از بازیکنان، واکنش جامعه مجازی‌ مهم‌تر است از آنچه رسانه‌های کلاسیک می‌نویسند. او مثال می‌آورد که در مستند ZDF درباره بایرن با عنوان «همیشه لبخندم می‌گیرد» بازیکنان دهه‌های گذشته را می‌بیند که جلوی دوربین آزادانه از مربی انتقاد می‌کردند؛ چیزی که امروز تقریباً محال است.

او در ادامه از تغییری که دامن خود رسانه‌ها را گرفته سخن می‌گوید: سرعت، فشار، رقابت برای کلیک، و گاهی بی‌خیال شدن دقت و راستی‌آزمایی. «همه از روی هم می‌نویسند، و از یک خبر کوچک می‌تواند موجی ایجاد شود که برای بازیکن مثل طوفان است.» با این حال، کان معتقد است فضای دیجیتال صداهای تازه‌ای به فوتبال داده است. از بلاگر تا یوتیوبر، هرکدام سهمی در روایت این ورزش دارند، هرچند عمق تحلیل کاهش یافته است.

در پایان، کان با احتیاط هشدار می‌دهد که «جنگ برای جلب توجه» در رسانه‌های امروز، مدت‌هاست بر رقابت برای کیفیت محتوا غلبه کرده است؛ پدیده‌ای که فوتبال را هم مثل بسیاری حوزه‌های دیگر درگیر خود کرده است.