راهنمای کامل قرعه‌کشی فراگیرترین جام تاریخ

به گزارش ورزش سه، فیفا تیم‌های حاضر در گلدان‌های چهارگانه را پیش از قرعه‌کشی جام جهانی 2026 اعلام کرد و مطابق آنچه از مدت‌ها قبل پیش‌بینی می‌شد ایران در گلدان یا سید دوم قرار گرفت. در این یادداشت قصد داریم به توزیع جغرافیایی تیم‌های حاضر در هر گلدان پرداخته و تمام حالات همگروهی‌های تیم ملی ایران را از نظر درجه سختی بررسی کنیم.

لازم به ذکر است که قرعه‌کشی جام جهانی روز جمعه در سالن جان اف کندی برگزار خواهد شد. 42 تیم مشخص شدند و 6 تیم هم با پلی آف تعیین خواهند شد.

اعلام نهایی سیدبندی؛ پلی‌آفی‌ها در گلدان چهارم
پیش از اعلام رسمی گلدان تیم‌ها، این احتمال می‌رفت که فیفا به دلیل برقراری توازن بیشتر در دوازده گروه مسابقات، تیم‌های راه‌یافته به چهار مسیر انتخابی قاره اروپا را به جای قرار گرفتن در سید چهارم در سید مربوط به بالاترین رنکینگ در همان مسیر قرار دهد. یعنی مثلا ایتالیا و سایر رقبای انتخابی‌اش در سید دوم قرار بگیرند که این اتفاق نیفتاد و مطابق روال دوره قبل، هر 6 تیم مسیرهای پلی‌آف اروپا و بین‌قاره‌ای در گلدان چهارم قرار می‌گیرند. قاعدتاً این چینش سبب خواهد شد نتایج قرعه‌کشی و احتمالات آن، نوسان و تنوع بیشتری داشته باشد. مثال واضح آن امکان همگروهی برزیل، نروژ و احتمالاً ایتالیا به همراه یک تیم از گلدان 2 من‌جمله ایران است. گروهی که ایران در آن شانس ناچیزی حتی برای سومی خواهد داشت. در مقابل احتمال همگروهی با کانادا، آفریقای جنوبی و یک تیم متوسط اروپایی از گلدان چهارم  مسیری نسبتاً هموار حتی برای صدرنشینی پیش‌روی ایران قرار می‌دهد. 

محدودیت‌ها و قواعد قرعه‌کشی؛ 
گروه بدون تیم اروپایی نداریم

مانند دوره‌های گذشته، تیم‌های هم‌قاره جز اروپا نمی‌توانند همگروه شوند. بنابراین احتمال همگروهی ایران با تیم راه‌یافته از مسیر 2 پلی‌آف بین‌قاره‌ای به علت حضور عراق در آن مسیر منتفی است.

نکته قابل توجه اینکه هر گروه از مسابقات باید شامل حداقل یک تیم اروپایی باشد. قیدی مهم و تأثیرگذار که قرعه‌های خیلی راحت ایران یعنی مثلاً همگروهی با کانادا، کوراسائو (یا نیوزیلند) و آفریقای جنوبی (یا پاناما) را منتفی می‌کند.
غول‌ها به شرط صدرنشینی تا نیمه‌نهایی به هم نمی‌خورند

علاوه بر قیود ذکر شده، برای نخستین بار مقرر شده چهار تیم برتر کنونی رنکینگ فیفا (اسپانیا، آرژانتین، فرانسه و انگلیس) با فرض صدرنشینی در مرحله گروهی تا نیمه‌نهایی مسابقات با یکدیگر برخورد نکنند. به همین علت 12 گروه مسابقات به چهار خوشه سه گروهی تقسیم شده و هر یک از این چهار تیم تراز اول، در یکی از این خوشه‌ها قرار می‌گیرند. ترکیب خوشه‌ها به این صورت است: 
گروه‌های E / I /F 
گروه‌های H / D / G
گروه‌های C / A / L
گروه‌های J / B / K

سه میزبان‌ مسابقات هم هرکدام در یک خوشه هستند و امکان حضور دو میزبان در یک خوشه میسر نیست. به همین دلیل دو میزبان مکزیک و کانادا در گروه‌های  Aو B جای‌گذاری شده و دیگر تیم میزبان یعنی آمریکا به گروه D رفته است. به عبارتی می‌توان به طور قطع گفت چهار تیم اسپانیا، آرژانتین، فرانسه و انگلیس به شرط صدرنشینی تا نیمه‌نهایی مسابقات با یکدیگر روبرو نخواهند شد؛ تصمیم درستی که فیفا برای حفظ توازن تیم‌های قدرتمند و پخش متعادل آن‌ها در 12 گروه گرفته است. 

سهم قاره‌ها در هر گلدان

در گلدان اول 3 میزبان آمریکا، کانادا و مکزیک از قاره آمریکای شمالی، 2 تیم برزیل و آرژانتین از قاره آمریکای جنوبی و 7 تیم اروپایی اسپانیا، فرانسه، انگلیس، پرتغال، هلند، بلژیک و آلمان قرار دارند. 

در گلدان دوم 3 تیم اروپایی کرواسی، سوییس و اتریش، 4 تیم آسیایی ژاپن، ایران، کره و استرالیا، سه تیم اروگوئه، اکوادور و کلمبیا از آمریکای جنوبی و 2 تیم مراکش و سنگال از قاره آفریقا حضور دارند.

در گلدان سوم 2 تیم اروپایی نروژ و اسکاتلند، پاناما از آمریکای شمالی و مرکزی، پاراگوئه از آمریکای جنوبی، 3 تیم آسیایی عربستان، قطر و ازبکستان و 5 تیم آفریقایی مصر، الجزایر، ساحل عاج، تونس و آفریقای جنوبی جای گرفته‌اند. 

و بالاخره در گلدان چهارم، اردن تنها تیم آسیایی ، نیوزیلند از اقیانوسیه، کیپ‌ورد و غنا از آفریقا، هائیتی و کوراسائو از آمریکای شمالی و مرکزی، 4 تیم اروپایی برنده پلی‌آف، یک تیم از پلی آف کنگو، جاماییکا و کالدونیای جدید (آفریقا، آمریکای شمالی و مرکزی، اقیانوسیه) و یک تیم از مسیر دیگر پلی‌آف بین‌قاره‌ای عراق بولیوی و سورینام (آسیا، آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی و شمالی) حضور خواهند داشت.
 
توزیع جغرافیایی تیم‌ها در چهار گلدان در شکل زیر نشان داده شده است.

تمام حالات ممکن برای قرعه ایران؛ 650 حالت
عدم امکان همگروهی دو تیم از یک کنفدراسیون (جز اروپا) از محدودیت‌های قرعه‌کشی است. همچنین در هر گروه حداقل یک و حداکثر دو تیم اروپایی قرار دارد و چهار تیم برتر رنکینگ هر کدام در یکی از چهار خوشه سه گروهی قرار می‌گیرند. بر این اساس تعداد کل حالات همگروهی‌های ایران 650 حالت مختلف محاسبه شده است. 

ذکر این نکته ضروری است که این موضوع با احتمال ریاضی همگروه شدن تیم‌ها متفاوت است چرا که در قرعه‌کشی موقع برداشتن توپ از گلدان‌ها طبیعتاً شانس انتخاب همه توپ‌ها برابر است. مثلاً احتمال اینکه ایران با کانادا همگروه شود از نظر احتمال ریاضی تفاوتی با احتمال همگروهی با اسپانیا ندارد.

این 650 حالت، از مجموع تمام چینش‌های ممکن تیم‌ها در قاره‌های مختلف  به دست آمده است. به طور مثال:
همگروهی ایران با یک تیم اروپایی از گلدان اول، یک تیم آفریقایی از گلدان سوم و یک تیم اروپایی دیگر از گلدان چهارم به شرح زیر محاسبه می‌شود:

تیم اروپایی گلدان اول ( 7 تیم) * تیم آفریقایی گلدان سوم (5 تیم) * تیم اروپایی از گلدان چهارم (4 تیم) = 7×5×4 = 140 حالت.
به همین ترتیب تمام ترکیب‌های مختلف محاسبه شده است. در این فهرست 650تایی قید وجود حداقل یک تیم اروپایی در هر گروه نیز لحاظ شده است.

حال طبق این حالات اگر ملاک رنکینگ فیفا باشد سخت‌ترین قرعه محتمل برای ایران، همگروهی با آرژانتین، نروژ و ایتالیاست. به همین طریق آسان‌ترین قرعه را می‌توان تیم‌های آلمان، آفریقای جنوبی و نیوزیلند دانست. طبیعتاً هیچ‌گاه رنکینگ فیفا شاخص مناسبی برای سنجش سختی و آسانی گروه‌ها نبوده است.

از مجموع تیم‌های حاضر در جام جهانی، ایران شانس همگروهی تنها با 31 تیم را دارد، 12 تیم از گلدان اول، 9 تیم غیرآسیایی از گلدان سوم و 10 تیم غیرآسیایی از گلدان چهارم. 

در این محاسبه بر اساس قیود و قواعد ذکر شده، تعداد حالات همگروه شدن ایران با هر تیم متفاوت است. مثلاً ایران در 89 حالت (تقریبا یک‌هفتم تمام حالات) با یک تیم از 16 تیم مسیرهای چهارگانه پلی‌آف اروپا همگروه می‌شود و فقط در 25 حالت با برنده پلی‌آف بین‌قاره‌ای آفریقا و آمریکای شمالی و اقیانوسیه (کنگو / جاماییکا / کالدونیا) همگروه می‌شود. مجدداً تأکید می‌شود این به آن معنی نیست که احتمال همگروهی با یک تیم بیشتر و یا کمتر از دیگری است.
 
تعداد تمام حالات همگروهی ایران با این 31 تیم به شرح جدول زیر است:

نمونه‌ای از یک شبیه‌سازی قرعه‌کشی جام جهانی با رعایت تمام قیود و قواعد در شکل زیر نشان داده شده است. محدودیت هم‌قاره‌ای‌ها در آن رعایت شده و در هر گروه حداقل یک تیم اروپایی وجود دارد. در این شبیه‌سازی که به طور آزمایشی انجام گرفته ایران با کانادا، الجزایر و ترکیه همگروه است.

قرعه سخت یا آسان؟
اگر تیم‌های حاضر در گلدان را طبق افتخارات، نتایج گذشته و قدرت کنونی تیم‌ها دسته‌بندی کنیم می‌توانیم برآوردی اولیه، تقریبی و تا حدی سلیقه‌ای از سختی یا آسانی حالات مختلف گروه‌بندی داشته باشیم. شایان توجه است که درجه‌بندی نشان داده شده در جدول زیر می‌تواند بر اساس سلایق و نظرات کارشناسان، متفاوت از این باشد. در این جدول تیم‌های هر گلدان نسبت به یکدیگر از 1 تا 5 درجه‌بندی شده‌اند. به آسان‌ترین تیم عدد 1 و به سخت‌ترین عدد 5 را اختصاص داده‌ایم.

در این درجه‌بندی پنج تیم برتر رنکینگ خیلی سخت، سه تیم اروپایی آلمان پرتغال و هلند سخت و بلژیک متوسط در نظر گرفته شده است. در میان میزبان‌ها نیز آمریکا و مکزیک نسبتاً آسان و کانادا آسان فرض شده است. سایر گلدان‌ها نیز به همین طریق از سخت تا آسان درجه‌بندی شده‌اند.

بر این اساس در جدول زیر فهرستی از سخت‌ترین قرعه‌های ایران در قرعه‌کشی پیش‌رو ملاحظه می‌شود:

در جدول زیر نیز چند نمونه از آسان‌ترین قرعه‌های محتمل برای ایران عنوان شده است:

شاید اگر محدودیت مهم حضور دست‌کم یک تیم اروپایی در هر گروه وجود نداشت، ترکیب‌هایی با سرگروهی کانادا یا آمریکا و مکزیک هم می‌توانست جزو گزینه‌های آسان باشد. به دلیل درجه سختی بالای تیم‌های حاضر در گلدان‌های سه و چهار این حالات جزو آسان‌ترین گزینه‌ها قرار نگرفته است.

سختی و آسانی همگروهی‌های احتمالی با توجه به ارزش مارکت اسکواد
42 تیم راه‌یافته به جام جهانی و 6 تیم محتمل‌تر من‌جمله ایتالیا ارزش مارکت متفاوتی دارند، از انگلیس 1.29 میلیارد یورویی که گران‌ترین تیم حاضر در جام جهانی است تا اردن که ارزش مارکت نفرات آن فقط و فقط 7.88 میلیون یورو است. حال اگر حالات احتمالی همگروهی‌های ایران را بر اساس ارزش این تیم‌ها مرتب کنیم، شاخص مناسب‌تری برای پیش‌بینی سخت‌ترین و آسان‌ترین قرعه احتمالی ایران به دست می‌آید. در این 650 حالت گران‌ترین و یا به عبارتی سخت‌ترین قرعه برای ایران سه تیم انگلیس، ساحل عاج و ایتالیا (در صورت صعود) با مجموع ارزش اسکواد 2.427 میلیارد یورو خواهد بود. در این ارزیابی ارزان‌ترین و شاید آسان‌ترین هم‌گروهی‌های ایران، کانادا، اسکاتلند و نیوزیلند هستند که مجموع ارزش مارکت نفرات آن سه تیم مجموعاً تنها 369 میلیون یورو است. در این ارزیابی در جایگاه تیم‌های صعودنکرده ارزش تیمی که در بالاترین رنکینگ قرار دارد در نظر گرفته شده است؛ یعنی ایتالیا، دانمارک، ترکیه، اوکراین کنگو و عراق سایر تیم‌های دارای شانس صعود را نمایندگی می‌کنند. جداول زیر ده حالت گران‌ترین و ارزان‌ترین همگروهی‌های احتمالی ایران را نشان می‌دهد.

* * *
سازوکار صعود در فراگیرترین جام تاریخ
جام جهانی 2026 بزرگترین و فراگیرترین تورنمنتی است که قرار است فیفا آن را در چهل روز برگزار کند. 12 گروه، تعداد 104 مسابقه و فرمت حذفی 32 تیمی برای شناختن قهرمان جهان شکلی است که فیفا آن را برگزیده است. از هر گروه دو تیم به مرحله یک‌شانزدهم نهایی صعود می‌کنند و 8 تیم سوم نیز این شانس را دارند که به مرحله بعدی راه یابند اما قاعدتاً این 8 تیم در اولین بازی حذفی با سرگروه دیگر گروه‌ها مصاف می‌دهند و کار سختی برای ادامه دارند. 

نکته قابل توجه این است که حریف تیم‌های صعودکننده در مرحله حذفی مشخص و حتی قابل پیش‌بینی نیست و خود احتمالات و حالات فراوان و متغیری دارد و احتمالاً قبل از اتمام آخرین بازی‌های مرحله گروهی، بسیاری از حریفان دور حذفی ناشناخته خواهند ماند. به عنوان مثال صدرنشین گروه اول مسابقات در دور دوم با یکی از 5 تیم سوم گروه‌های C, E, F, H , I روبرو می‌شود که طبیعتاً حدس و پیش‌بینی آن بر خلاف فرمت 32 تیمی دوره‌های قبل بسیار مشکل است. 

بنابراین قابل توجه تیم ملی کشورمان اینکه اگر هدف تنها صعود به جمع 32 تیم حذفی است، برای این هدف شاید حتی همگروهی با تنها یک تیم ضعیف‌تر از خودمان هم کافی باشد.

باید تا شامگاه جمعه 14 آذر صبر کنیم تا نتیجه قرعه‌کشی نشان دهد ایران در یک گروه هموار برای صعود در کنار تیم‌های نه چندان قدرتمند قرار می‌گیرد و یا اینکه باید با سه تیم مطرح و درجه یک که معمولاً شانسی برای بازی آن‌ها جز در جام جهانی نداریم روبرو شویم. حالت محتمل دیگری هم وجود دارد و آن اینکه ایران در یک گروه نرمال توأماً متشکل از تیم‌های قوی و ضعیف قرار گیرد.

ترجیح شما مخاطب محترم سایت ورزش سه برای قرعه ایران در جام جهانی 2026 کدام است؟