آرسن ونگر: سلطان مرده، زنده باد سلطان

طرفداران به بیست سال نرسیده آرسنال این دوران، بازی توپچی های عصر طلایی در هایبری را ندیده اند. آنها با آرسنال دوران استادیوم امارات جلو آمده اند و البته لابه لای خاطرات تلخ شان نقاط روشنی هم برق می زند. آنها سسک فابرگاس و رابین فن پرسی را در روزهای اوج شان در آن پیراهن دیده اند، گل پیروزی بخش آندره ی آرشاوین برابر بارسلونا را. همین طور بازگشت تیری آنری در سی و پنج سالگی اش را که از روی نیمکت راهی میدان شد و دروازه لیدز را جوری گشود که بارها و بارها دروازه حریفان را در هایبری به آتش کشیده بود.

ولی خب آن لحظات چندان جای درست و حسابی در تاریخ آرسنال ندارند. بارسلونا بازی برگشت را به راحتی با پیروزی پشت سر گذاشت و گل آنری در یکی از ملال آورترین بازی های آرسنال به ثمر رسید. حتی پیروزی برابر هال سیتی در فینال جام حذفی که پس از نه سال خشکسالی به چنگ آمد بدون شکنجه و آن گل دیرهنگام کوشینلی و کشیده شدن بازی به وقت اضافی حاصل نشد... طرفداران این عصر آرسنال به تیمی رام شده که در نبردهای کلیدی زانو می زد نگاه کردند. به سانتی کازورلا، هکتور بلرین، نیکلاس بنتدر، امانوئل ابوئه، فیلیپه سندروس و سباستین اسکیلاچی. به کارل جنکینسن، مروان شاماخ، آندره سانتوز و مانوئل آلمونیا. در حالی که فن پرسی و فابرگاس راهی تیم های بزرگ تری شده بودند.

در این دوران خبری از قهرمانی لیگ نیامد و آرسنال برابر تیم های بزرگ خفت کشید و خواری. طی سال های 2011 تا 2017 هرگز در صف هشت تیم نهایی لیگ قهرمانان جای نگرفت و این فصل را هم در لیگ اروپا سپری کرد. بازی آخر آرسنال و ونگر برابر آتلتیکو مادرید بازتابنده همان آرسنال یک دهه اخیر بود: مقهور حریف شو و پس از خوردن گلی که نباید می خوردی به تکاپو بیفت، بی ثمر و بی نتیجه.

پیش از این به یاد نمی آوردیم آرسنال در یک بازی هشت گل بخورد، ولی منچستریونایتد در 2011 دروازه آرسنال را هشت بار فتح کرد، بله هشت بار... در حالی که آرسنال طی هشت سال اول حضور ونگر در صف بهترین های اروپا قرار داشت. هم ظریف بود و هم جنگجو، هم هنرمند بود و هم زهرآگین. آرسنال آن سال ها هم در اولدترافورد پیروز می شد، هم در سن سیرو و هم در برنابئو.

ونگر را با ورود غیرمنتظره اش به یاد سپرده ایم، با عوض کردن رژیم غذایی تیم، با شکسته شدن رکورد گل کلیف باستین توسط یان رایت، با گل تونی آدامز برابر اورتون، با ورود نیکلاس آنکلا نیم میلیونی، با فینال لیگ قهرمانان... و البته بیش از همه با تیری آنری، دنیس برکمپ، روبر پیرس، فردی لیونگبرگ، پاتریک ویرا و سول کمپل. با آن دو فصلی که آرسنال مهارناپذیر هم قهرمان لیگ شد و هم فاتح جام حذفی، با "تیم شکست ناپذیر 04-2003". دورانی که نزدیک شدن به دروازه آرسنال مترادف بود با از دست دادن توپ و قرار گرفتنش در دروازه آن سوی میدان.

ونگر همیشه به بازیکنانش اعتقاد داشت، همین طور به خودش. او تصور می کرد توانایی دگرگون کردن شرایط در هر دوره ای را دارد. ولی حقیقت این بود که نتوانست مثل آلکس فرگوسن با چالش های مربیگری در دهه دوم حضورش در آرسنال کنار بیاید. شکست 0-3 در فینال جام اتحادیه برابر منچسترسیتی در این فصل برای ما شیفتگان آرسن تیر خلاص بود. سیتی بهترین و قوی ترین تیم انگلیس به شمار می رفت، ولی آرسنال با حقارت فراوان زانو زد، با خفت بسیار. تنها ده تیم در فینال های پنجاه سال اخیر جام اتحادیه با سه گل زانو زده بودند که چند تایی شان به لیگ های پایین تر تعلق داشتند: میلوال برابر یونایتد و برادفورد مقابل سوانسی. آخرین باری که آرسنال در نبرد نهایی با بیش از یک گل فاصله شکست خورده بود به 1969 برمی گشت، همان دیداری که سویندون در وقت اضافی 1-3 پیروز شد.

تیم های کوچک هم برابر بزرگان با برنامه مناسبی برای نبرد راهی میدان می شوند، مثل ویگان در فینال جام حذفی 2013 برابر منچسترسیتی که با فقط یک گل شکست خورد، ولی مردان ونگر برابر بازیکنان گواردیولا انگاره تاکتیکی نداشتند، داشتند؟ آن روز خیلی از آرسنالی ها بیست و پنج دقیقه مانده به پایان راهی خانه های شان شدند و وقتی سوت پایان به صدا درآمد کسی با پیراهن سرخ و سپید روی صندلی ها باقی نمانده بود. آن روز نشانی از خشم و فریاد آرسنالی ها نیامد، چرا که دریافته بودند دوران ونگر تمام شده. دریافته بودند با آرسن رسیده اند به پایان خط. چنان که وقتی آرسنال چهار روز بعد در خانه دوباره میزبان سیتی شد بسیاری از صندلی های استادیوم امارات خالی ماندند. همان دیداری که مردان ونگر طی نیم ساعت سه گل خوردند و باز هم با همان نتیجه زانو زدند: 0-3.

شش توپ جای گرفته درون دروازه آرسنال طی کمتر از صد ساعت برابر سیتی بازتابنده حقیقتی بود پنهان نشدنی. چیزی در آرسنال مرده بود زنده نشدنی، آرسنالی ها دیگر نمی گفتند رویا قوی تر از واقعیت است. دریافته بودند اگر بیشتر در انتظار شکوفایی دوباره بمانند، زمان را بیشتر و بیشتر از دست خواهند داد. دریافته بودند اگر خود را برای آینده آماده نکنند، در گذشته دفن خواهند شد.

آرسن ونگر رفته و احتمالا آرسنال هرگز مربی بهتر و بزرگ تر و دوست داشتنی تر از او پیدا نخواهد کرد یا حداقل آدم هایی به سن و سال من شاهد ورود چنان مربی به آرسنال نخواهند بود. او باید می رفت، چرا که زمان رفتنش فرا رسیده بود.

حالا سلطان مرده، و به قول خود انگلیسی ها "زنده باد سلطان".

حمیدرضا صدر