تابستان غیرقابل تحمل بدون جام جهانی!

به گزارش "ورزش سه"، در تمامي عمر يكايك ما، پير و جوان، هر چهار سال يكبار، تابستان حال و هواي ديگري داشت. صبح خيلي زود، ميانه روز و اواخر شب، تفاوتي هم نداشت. شام و خوراك نداشتيم. تحصيل و كار، و تمامي قرار و مدارها تماما بر مبناي برنامه و ساعت بازي ها تنظيم مي شد. به قول برادر بزرگم، تابستان هايي كه مبدا اصلي خاطرات ما شد، مبناي آغاز و پايان وقايع. خاطرات مهم و فراموش نشدني در اين بين در زندگي هريك از ما نقش خورد و براي هميشه ماندني شد. 
حالا ديگر مثل هر چيز ديگري، گوهر رنگارنگ تابستان ما به سرقت رفته است. در روز روشن و برابر تصاوير زنده تلويزيوني، سال ها پيش از اين، تابستان گرم و دلچسب كه هر چهار سال يكبار بي صبرانه در انتظارش بوديم، برابر چشمان ناباورمان ناگهان از دست رفت. هديه ما تابستان داغ و طولاني بدون جام جهاني ماند. مرگ سنت. 
عضلات قدرتمند قطری 
اين روزها انتخاب قطر به عنوان ميزبان جام جهاني ٢٠٢٢، روز به روز با رسيدن تابستان خالي و نزديك شدن زمستان كه ٥ ماهي بيشتر به آن نمانده، دردناك تر از هميشه به‌نظر مي رسد. آش خاله اي  است، دست پخت "بلاتر"و همكاران كه براي ما دست و پا كردند، و ما برخلاف ميلمان، "بايد" هرچه هست و نيست يكجا و يك نفس سر بكشيم. در ميان اين صداهاي بي صدا و فريادهاي خاموش، تغيير و جابجايي فصل بازي هاي جام جهاني، پرعظمت‌ترين تورنمنت ورزشي جهان، كاملا بخشی از مسمومیت سيستمي است که ما و همه فوتبال دوستان سراسر دنيا مجبور به پذيرش آن هستيم. 

در پشت پرده ها، خيمه شب بازي از پيش تعيين شده بود؛ در ٢ دسامبر ٢٠١٠ رسما اعلام شد، قطر میزبان جام جهانی فوتبال ٢٠٢٢ خواهد بود.
رئیس سابق فیفا، سپ بلاتر، از ایده مبنی بر برگزاری جام جهانی در جهان عرب در آوریل ٢٠١٠ حمایت کرد: "دنیای عرب مستحق جام جهانی است. هر يك از ٢٢ کشور عربي هرگز فرصتی برای سازماندهی این مسابقات نداشته اند." 
به خوبي واقف بوديم چه عاملي دليل موفقيت قطر در ميان تمامي كشورهاي عربي بود. همه چيز طي اين سال ها به خوبي ثبت شده است. 

*تحقيقات فوربس Forbes كه در اوایل سال ٢٠١٣ منتشر شد، نشان مي داد تولید ناخالص داخلی سرانه این کشور خلیج فارس از هر جای دیگری در کره زمین بالاتر است. غرق در دلارهای نفتی، خط افق دوحه شبیه به محصولات ساينس فيكشن هاليوود شد. بث گرینفیلد در همان زمان در  فوربس نوشت: «اگر ثروت قدرت است، قطری‌ها ماهیچه‌ و عضلات قدرتمند و  پر زوري دارند.»

ولي باز هم اين سوال باقي ماند چگونه اين حق را از فيفا دريافت کردند؟ چگونه به آن دست یافتند؟ 
در انبار اسرار فيفا همه چيز آشكار است؛ ايده ها و نظرات، مدارك و اوراق، پول و رشوه، عاملين و تصميم گيرندگان. بزرگترین دارايي ورزش در جهان، كوه نور ورزش، جام جهاني فوتبال را به كشوري با جمعيت كمتر از دو ميليون و بدون هيچ پيشينه فوتبالي تحويل دادند.

*دقیقاً نمی دانیم که قطر چقدر براي جام جهانی ٢٠٢٢ هزینه کرده است، گاردین تخمین می زند، تنها براي تصاحب ميزباني مبلغ کمی کمتر از ٢٠٠ میلیون دلار از بودجه عمومی بوده است. ضمن آنكه هرگونه خرج هاي جنبي و شخصي  به سادگی قابل ردیابی نیست. در مقایسه، استرالیا فقط ٤٢.٧ میلیون دلار برای پیشنهاد خود هزینه کرد. ایالات متحده کمتر از ٥ میلیون. و هزينه انگليس براي جام جهاني ٢٠١٨، تنها ٢٤ ميليون بود، مبلغی که آن هم بیش از حد و به طور گسترده مورد انتقاد قرار گرفت. 

*در محافل پر زرق و برق کمیته اجرايي فيفا، اين مبالغ برای تضمین جام جهانی به چشم نمي آيد. قطر در نهایت آمریکا را با ١٤ راي برابر ٨ مغلوب كرد. ثروتمندترین کشور جهان، فقط با نمايش عضلات خود رقبا را يك به يك آب كرد. 

جام جهانی فوتبال در قطر امسال در فصل پاییز براي اولين مرتبه برگزار می شود. اگرچه در مناقصه پیشنهادي قطر در ابتدا عنوان شده بود، برنامه میزبانی مسابقات در ژوئن/ژوئیه است. مي دانستيم اين قولي دروغين است.  هرگز محتمل نبود، حتي ١٪؜ هم امكان نداشت. از اينرو جایگاه و زمان و فصل مقدس تورنمنت محبوب تمامي جهان تغيير يافت. 

معمولا اوایل خرداد تا اواسط تير زمانی بود كه جام جهانی مردان طلوع می كرد. بسیاری از ما که عاشق این بازی هستیم، زندگی خود را در انتظار تابستان های باشکوه مي گذرانيم و هر مسابقه اي را در قلب خود اندازه مي گرفتيم و بعد از يه سرند حسابي، براي آنچه بايد، تلخ و شيرين، در قلب و ذهنمان آشيانه اي دائمي مي ساختيم.

*از شب هاي دير وقت و صبح هاي زود جام جهاني ٧٠، آلمان و انگليس در يك‌چهارم نهايي، نيمه نهايي غيرقابل باور ٤-٣ آلمان و ايتاليا، برزيل و پله. در ٧٤ كرايف آمد با هلند. فيلم تورنمنت را بارها در سينما گلدن سيتي بلعيديم. ايران براي نخستين بار در جام جهاني ٧٨، گل ايرج خان دانايي فرد، ريزنقش و معركه، گل ارچي فردي جميل مقابل هلند و تير دروازه رنسن برينگ در دقيقه ٩٠ در فينال برابر آرژانتين. برزيل ٨٢، سوكراتس و زيكو و ادر، و كلي حكايت به ياد ماندني ديگر. گل زود هنگام رابسون مقابل فرانسه، اخراج مارادوناي جوان، تباني آلمان و اتريش براي حذف الجزاير، نيمه نهايي نفس گير آلمان و فرانسه، شادي ماركو تاردلي در فينال. جام ٨٦ مارادونای نابغه، برخورد پلاتيني و سوكراتس، در بهترين بازي جام؛ فرانسه و برزيل. پل كاسگوين در جام ٩٠ همزمان شادي و اشك را به همراه آورد. كامرون تماشايي، نيمه نهايي تاريخي آلمان و انگليس و اشك هاي مارادونا در فينال. دایانا راس بهترین و مضحک ترین لحظه در تاریخ افتتاحیه جام جهانی ۹۴ را با پنالتی خود ساخت، چنانچه شادی گل روماريو و ببتو برزيلي از بهترين هاي تاريخ بود. ٩٨، بازگشت درخشان ايران، ديدار تاريخي امريكا، باز هم ديدار كلاسيك آرژانتين و انگلستان، نبردي به ياد ماندني. اخراج ديويد بكهام، بهترين گل هاي تورنمنت از مايكل اوون جوان و دنيس برگكمپ هر دو برابر برزيل، حكايت رونالدوي برزيلي در فينال. انتقام بكهام از آرژانتين در ٢٠٠٢، ….همه و همه تا چهار سال پيش تابستاني گرم و طولاني، فراموش نشدني و پرخاطره براي فوتبالدوستان مي ساخت. 

*میعادگاه خلوت تابستانی 
امسال نه. نه در اين تابستان. نه در اين بعدازظهرها، نه مانند ان عصرهای دسته جمعي. امسال از تعطیلات آفتابی بی دغدغه  فوتبالي خبري نيست. امسال خاطرات تابستان ما را دزدیدند. تابستان ۲۲ با حسرت جگر سوزی همراه شد.
بله امسال جای جام جهانی خالی است زیرا بیش از یک دهه پیش، کمیته اجرایی ٢٢ نفره فیفا، گرانبهاترين جايزه خود را به قطر اعطا كرد، جایی که میانگین دمای روزانه تابستان در آن حدود ٤٠ درجه سانتیگراد است.
این تصمیم در آن زمان مانند یک شوخی بد بود و اکنون با گذر زمان و با نزديك تر شدن تورنمنت بدتر هم شده است. در آن زمان، قطر تاکید داشت طبق روال همیشه در تابستان میزبان مسابقات خواهد بود. این وعده بخشی از مناقصه و پیشنهادات عرب های قطری بود، وعده ای که مسلما برای خنثی کردن ناباوری بسياري در مورد ایده اهدای جام جهانی به کشوری كوچك طراحی شده بود. این پیشنهاد ما را با علم در مورد اینکه گرما به دلیل وجود تهویه مطبوع و سيستم هاي نو تکنولوژی مشكل و خللي ایجاد نمی كند، كاملا کور کرد. ندیدیم و فراموش کردیم. 
در جستجوهايم به اين نكته نیز برخورد كردم، قطري ها در مناقصه خود تاكيد كرده بودند: "هر یک از استادیوم‌ها با تبدیل انرژی خورشیدی به برق، برای خنک کردن هواداران و بازیکنان حاضر در ورزشگاه استفاده می‌شود. از قدرت پرتوهای خورشید سود مي بريم تا محیطی خنک برای بازیکنان و هواداران فراهم کنيم."
خام بوديم، وعده بازی در خرداد و تیر هميشه مزخرف بود. این جام جهاني حتي روي ميزبان دوره قبل را هم سفيد كرد و به طور غیر صادقانه در تمامي سطوح مختلف برنده شد. پنج سال بعد از دريافت ميزباني مسابقات بدون تعجب هیچ کس در گوشمان خواندند، تصمیم گرفته شده است ميزباني مسابقات ٢٠٢٢ در نيمكره شمالي و در تابستان ممکن نیست و به جای آن در ماه های نوامبر و دسامبر برگزار مي شود. 

این تورنمنت جهانی است و بنابراین مسئله این نیست که جام جهانی همیشه بايد در تابستان ساعات مناسب براي اروپایی ها و…درنظر گرفته شود. موضوع بیشتر این است که نه تنها پيشنهادات قطر تواما و مكرر با اتهامات فساد عجين شده بود، بلکه بر اساس یک فرض نادرست و دروغين نيز برنده شد. شاید حتی منطق و ديدگاه ناقص به گوش بنشيند. اما به خوبي آگاهيم، قطر حتی اگر با ايده بازي روي كره ماه جلو آمده بود باز هم برنده ميزباني جام جهاني مي شد.

*قطر مثل عربستان و امارات؟
قطر، امارات و البته عربستان سعودی از ورزش برای پرت کردن حواس استفاده می کنند و این روش بسيار موفقیت آمیز است و در حال گسترش.
جام جهانی، منچستر سيتي، نیوکاسل یونایتد، مبارزات بوكس قهرمانی جهان، وسیله ای مفید، به بهانه اي مناسب برای مشروعیت بخشیدن و پاکسازی اعمال و سیاست های ناخوشایند تبدیل شده است.
هفته گذشته مشخص شد بازی برگشت آنتونی جاشوا با الکساندر اوسیک احتمالا تابستان امسال در جده برگزار خواهد شد. این هفته، لیگ گلف LIV با سرمایه‌گذاری عربستان سعودی مراسم افتتاحیه خود را در باشگاه سنتوریون در سنت آلبانز برگزار می‌کند. در حالی که شديدا شايع شده است، ١٠٠ میلیون دلار به داستين جانسون، گلف باز شماره يك جهان پرداخت شده است تا در LIV حضور داشته باشد.
راستي، فراموش كردم، مسابقات محبوب اتومبيل راني F1 در جده و ابوظبی نیز وجود دارد. 
شاید موفق ترین و آزاردهنده ترين پروژه شستشوی ورزشی در نیوکاسل یونایتد رخ داد، زمانی یکی از محبوب ترین باشگاه های فوتبال همه ما و خيل دیگر بود، اما اکنون یک کشور تابع عربستان سعودی است، باشگاهی که حتي  مسابقات خارج از خانه را در فصل آینده با پيراهن رنگ پادشاهی سعود انجام خواهد داد.

این باشگاه كاملا به یک مدل امروزي و كامل شوینده ورزشی تبدیل شده است. و از همه دردناكتر اين است؛ بسياري از هواداران از پذیرش هرگونه انتقادی از صاحبان و گردانندگان و دولت سعودی امتناع می ورزند، و به عنوان مدافعان مطیع آنان عمل می کنند.
و در چنين دنيايي، نگرانی در مورد مالکیت یک باشگاه قديمي در لیگ برتر و آن همه خاطرات، توسط دولت سعودی به غلط، فقط و فقط به حسادت تعبیر می شود. فروش نيوكاسل يونايتد و نحوه اعلام و پخش آن، غم انگيزترين داستان فصل گذشته بود. فروش جكي ملبورن، مالكولم مك دانالد، الن شيرر، كوين كيگان بازيكن و مربي، پيتر بردسلي و پل كاسگوين، فروش Toon Army و فروش همه آن خاطرات هم بود. 

*تباس دشمن بزرگ ثروت بادآورده فوتبال 
همزمان با نگارش اين مطلب، جالب است بدانيد در اين هفته در نشست لیگ های اروپایی در آمستردام، خاويار تباس، رئيس لاليگا، جزييات شكايت خود را به يوفا فاش كرد و صراحتا بارديگر حمله خود به منچسترسيتي، پاري سن ژرمن را ادامه داد. به‌زودي ضلع سوم اين مثلث با نيوكاسل كامل خواهد شد. تيم هايي كه صاحبان آن دولت و دولتمردان هستند. صحبت هاي تباس در مصاحبه خود با تلويزيون هلند و در نشست اروپايي، حقيقتا مرا از آغاز تا پايان، دو چشمي پاي تلويزيون نگاه داشت. 
تباس، سيتي و پاری سن ژرمن را مجدداً متهم  به نقض قوانین و بازي ناجوانمردانه مالی و تهدید آینده فوتبال اروپا، متهم کرد. او بدون هيچ تعارفي، مدعی شد سیتی و پاری‌سن‌ژرمن قوانین را زیر پا گذاشته‌اند و او موظف است آن را بیان کند. 
"اوضاع با امضای قرارداد ٥١ میلیون پوندی منچسترسیتی برای ارلینگ هالند و PSG با کیلیان امباپه با قراردادی سه ساله به ارزش ٦٥٠،٠٠٠ پوند در هفته، بدتر شده است" 
تباس، هر دو باشگاه دولتی را متهم به مخفي كردن قراردادهاي اسپانسرها، هزينه هاي غيرقابل كنترل و پرداخت هاي پنهاني خارج از كشور كرد. تباس در صحبت با ٤٠٠ نماینده لیگ های اروپایی و باشگاه های مرتبط در آمستردام مدعی شد: "به طور معمول، قراردادها و معاملات دیگر به ارزش واقعي بازار انجام نمی شوند، بلکه قراردادهایی با قیمت هاي دروغيني است كه دچار تورم شدید شده اند" 
بنابراین به‌ظاهر قوانين "عادلانه مالی یوفا Fair Play" را رعايت مي كنند.

آن ها در خارج از کشوری که باشگاه در آن قرار دارد به برخی از بازیکنان پول می دهند. بنابراين بخشی از تمامي قراردها تحت کنترل قوانين مالی يوفا نیستند. این بدان معناست ظاهرا پایبند قوانين هستند، اما اینها هزینه‌هایی است که از طریق اسپانسر یا برگزاری رویدادهاي خاص، از يك كشور به کشور دیگری برده می‌شود. بازيكنان خاص در اين بين مبلغ بسیار بسیار بالایی دریافت می كنند. مشخصه این باشگاه های دولتی، ضرر است. آنها به ظاهر، فقط و فقط، ضرر زیادی دارند.
سیتی برای برخی از قراردادهای حمایت مالی به نهادهای مستقر در کشور زادگاه شیخ منصور، امارات متحده عربی، متکی بوده است. پاری‌سن‌ژرمن تحت مالکیت قطر اسپورتس اینوستمنس است که توسط دولت قطر حمایت می‌شود و هدايت آن به دست ناصر الخلیفی، رئیس باشگاه است" 
در اين بين بازيكنان خاص هم در دنياي عجيب و غريبي به‌سر مي برند. مطمئنم در باره آن شنيده ايد، جمله پوگبا در آن فيلم كوتاه خاطرم رسيد كه غرق در دنياي خود، رقم هفتگي ٣٠٠ هزار پوندي منچستر يونايتد را براي قرارداد جديد مسخره مي خواند.
واقعا حيرت انگيز است.
متاسفانه امكان اشاره به تمامي گفتگو تباس نيست. ولي در بخش جالب ديگري اشاره كرد: 
" ما این شكايت را برای دفاع از باشگاه‌های اسپانیایی انجام نمی‌دهیم زیرا کنترل مالی خود را داریم که بسیار سخت‌گیرانه است. ما این کار را انجام می دهیم تا مطمئن شویم اکوسیستم فوتبال یوفا در معرض خطر نیست، زیرا فکر می کنیم در حال حاضر شديدا در خطر است"

*جنگ لفظی علیه رئال و بارسا 
این موضوع از سال ٢٠١٧ مشكلي برای تباس و لالیگا بود، زمانی که برای اولین بار از یوفا خواسته شد تا تحقیقاتی را در مورد دو باشگاه فرانسوی و انگلیسی آغاز کند. یوفا تحقیقات خود در مورد PSG را در ژوئن ٢٠١٨ بست، اما پس از آن به دنبال بازگشایی آن است. باشگاه فرانسوی به دادگاه حکمیت ورزشی در لوزان اعتراض کرد و تصمیم اولیه برای بسته شدن پرونده را "نهایی و الزام آور" اعلام کرد.
پس از شکایت سال ٢٠١٧، یوفا متوجه شد که منچسترسیتی قوانین عادلانه مالی را نقض می کند و محرومیت دو ساله لیگ قهرمانان اروپا را اعمال کرد اما CAS این تحریم را لغو کرد. حقيقتا نبرد قدرت ابر قدرت هاي فوتبال است. 
"این باشگاه‌های دولتی واقعاً به اکوسیستم فوتبال آسیب می‌رسانند. آسیب وحشتناکی است. رقابت ناعادلانه است. آنها دستمزدها را در اروپا متورم می کنند و اعتبار یوفا و کنترل مالی را زیر سوال می برند. درآمد تجاری در پاری سن ژرمن ٦٥ درصد از کل درآمد است، در مقایسه با میانگین ٤٥ درصدي در سایر باشگاه های بزرگ اروپایی. دستمزد سالانه سال گذشته به ٥٤٠ میلیون پوند رسید. PSG در طول دوره کووید، دستمزد خود را به میزان باورنکردنی افزایش داد. واضح و مبرهن است، آنها قوانین مالی را رعایت نمی کنند. حق ماست، باید شکایت کنیم" 
البته بايد گفت دو باشگاه معروف اسپانيايي سابقه خوبي در رابطه با جريانات مالي ندارند.
پاری سن ژرمن از پخش بیانیه ای رسمی به اظهارات تباس خودداری کرد. اگرچه یکی از مدیران PSG گفت: "آخرین فردی که از او درس می گیریم خاویر تباس است."
وینسنت لابرون، رئیس لیگ 1 اخیراً به تباس یادآوری کرد که رئال مادرید و بارسلونا نيز از کمک‌های دولتی غیرقانونی بهره‌مند شده‌اند و هر دو تيم در طول ساليان مبالغ هنگفتی را صرف هزینه‌های انتقالات و دستمزد كرده اند.

"در رابطه با ثبات مالی و پایداری، دو باشگاه شما، رئال مادرید و بارسلونا، در دهه هاي گذشته رکوردهای زیادی را شکستند. از نظر هزینه نقل و انتقالات، این دو باشگاه شش بار رکورد جهانی را شکستند. از نظر دستمزد بازیکنان، رئال مادرید در حال حاضر دو نفر از پردرآمدترین بازیکنان فوتبال جهان را روی نیمکت خود داشت و دارد؛ گرت بیل و ادن هازارد" 

خوب است بدانيد، سطح بدهی بارسلونا ١.٥ میلیارد یورو گزارش شده است و این در حالی است که دادگاه دادگستری اروپا دریافته است که رئال مادرید و بارسلونا از کمک های دولتی غیرقانونی بهره مند شده اند. در طول ١٠  سال گذشته، لالیگا ٣٢ درصد بیشتر از لیگ 1 برای بازیکنان هزینه کرده است، و به طور قابل توجهی بیشتر در مورد بازیکنان خارجی لیگ خود در مقایسه با لیگ 1. 
تصور نمي كنم توضيح ديگري نياز باشد، شايد از آغاز هم نبود. 
بین سال های ١٩٧٤ تا ٢٠٠٢، بازی افتتاحیه جام جهانی با حضور مدافع عنوان قهرمانی انجام شد. در سال ٢٠٠٦، این موضوع تغییر کرد. تصمیم گرفته شد به فرمت و شكل قبلی بازگردد؛ در سال های ١٩٥٠، ١٩٥٨، ١٩٦٦و ١٩٧٠ ميزبان بازي ها، ديدار افتتاحيه را برگزار مي كرد.
میزبان در حال حاضر در هر یک از چهار دوره گذشته ديدار افتتاحيه را انجام داده است: آلمان - کاستاریکا، آفریقای جنوبی - مکزیک، برزیل - کرواسی و روسیه - عربستان سعودی. حتی اگر بازی‌ها هيچكدام آش دهن سوزي نبود، اما پر انرژي و پر حركت بود چون کشور میزبان درگیر آن بود.
و اين بارديگر نشان مي دهد جام جهانی ٢٠٢٢ چقدر به انواع و انحا مختلف خم و تا  شده است. فیفا حتي ريسك ديدار افتتاحيه با حضور ميزبان را كنار گذاشته است. اولین بازی این تورنمنت هلند و سنگال خواهد بود. چرا؟ احتمالا بخاطر اينكه این بازی ارزش دیدن را دارد (دیدار كم اهميت قطر با اکوادور دیرتر سوت خواهد خورد.)

اميرحسين صدر
١٧ جون ٢٠٢٢