بیژن حیدری: ناخودآگاه از عرصه بین‌المللی حذف می‌شویم

به گزارش "ورزش سه"، به بهانه دوره دانش‌افزایی داوران فوتبال که طی چند روز گذشته در مرکز ملی فوتبال در جریان و همینطور استوری‌ای که روز گذشته بیژن حیدری داور بین المللی فوتبال ایران در تمجید از کمیته داوران و تقدیر از داوران بین‌المللی منتشر کرد، گفت‌وگویی با این داور باتجربه فوتبال کشور داشتیم؛ داوری که در کنار امر قضاوت به کار طبابت هم مشغول است ولی می‌گوید تا زمانی که امکان حضورش در فوتبال وجود داشته باشد، تمام توان خود را در داوری به کار خواهد گرفت.

این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید...

*در ابتدا از دوره دانش‌افزایی داوران بگویید که برگزار شد.
بیژن حیدری- خب هر سال این کلاس‌ها برگزار می‌شود ولی هر سال تفاوت‌هایی با سال گذشته دارد. برخی اوقات از مدرسان داخلی استفاده می‌شود و گاهی هم از مدرسان ای اف سی و آسیایی. امسال اما برای اولین مرتبه از یک مدرس اروپایی استفاده شد و آن هم به خاطر این بود که دبیر کل فدراسیون آقای کامرانی‌فر پیشنهاد داده بودند شرایط با سال‌های گذشته متفاوت باشد و از مدرس‌های فیفا و یوفا استفاده شود. کمیته داوران هم استقبال کرد و مدرس از اروپا آمد. قوانین یکی است و شیوه بیان متفاوت بود. مطالبی که بیان شد بیشتر کاربردی بود و مسائلی بود که داوران نیاز داشتند. فکر می‌کنم نسبت به سال‌های قبل مسائل مفیدتر بود و همه داوران اذعان داشتند که کلاس بهتری بود. از نظر لجستیک برگزاری این کلاس با سال‌های گذشته متفاوت بود. از نظر شیوه اسکان، شیوه پوشش خبری، در رابطه با تست‌ها و آزمون‌های برگزار شده، پوشش متحدالشکل داوران برای شرکت در مراسم افتتاحیه و اختتامیه و ... شرایط متفاوت بود. در کل به نظرم کلاس مفید، جامع و خوبی بود.

*جای خرسندی دارد که در این شرایط که اوضاع کلی فوتبال ما خیلی سر و سامان خوبی ندارد، شما از برگزاری دوره دانش‌افزایی داوران رضایت دارید.
بیژن حیدری- نه واقعا برای این کلاس ها زحمت کشیدند. کلاس کلاس خوبی بود از همه نظر؛ هم کمیته داوران و هم فدراسیون. وقت وقتی یک قدم رو به جلو برمی دارید خوب است. شاید هنوز هم ما با ایده آل هایی که برای داوران وجود دارد فاصله داریم؛ شما می بینید که قطر و کشورهای حوزه خلیج فارس اردوی‌های اروپایی برگزار می‌کنند، ولی همین که نسبت به سال گذشته شرایط متفاوت بود این خودش یک قدم رو به جلو است و ما نباید این قدمی که برداشته شده را کوچک کنیم و ارزش کار را پایین بیاوریم. به نظرم این یک قدم رو به جلو بود و امیدوارم در سال‌های آینده باز هم شرایط بهتر از امسال باشد.

 *شما یک استوری هم در کنار داوران بین المللی زن و مرد منتشر کردید و از کمیته داوران بابت تقدیر از داوران بین المللی فوتبال ایران تشکر کردید. در این زمینه توضیح می‌دهید؟
بیژن حیدری- من خودم از سال 2015 در لیست داوران بین المللی هستم. تا حالا نداشتیم که مثلا شما بیایید و بج‌ها را در یک مراسم خاص به داوران اهدا کنید. نمی‌خواهم از نظر مادی به ماجرا نگاه کنم ولی از نظر معنوی خیلی ارزش داشت که همه داوران زن و مرد بین المللی فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی را جمع کنید و از آنها تقدیر کنید. این خیلی شکل قشنگی داشت. برای ما در این چندین ساله پیش نیامده بود که همه داوران بین المللی دور هم جمع بشوند. این برای اولین بار بود که همه در یک بخش با هم جمع بشویم؛ همه با هم عکس یادگاری گرفتیم و همه با هم بج‌هایمان را از کمیته داوران، دبیر کل و هیئت رئیسه فدراسیون بگیریم. سال‌های گذشته بج‌ها را در پاکت می‌گذاشتند و فقط توسط رئیس دپارتمان یا رئیس کمیته داوران تقدیم داوران می‌شد ولی خب وقتی شکل کار متفاوت است باید تشکر صورت بگیرد.

*چند وقت پیش خبری درباره داوران بین المللی منتشر و اعلام شد که داوران بین‌المللی ما به جز دو نفر (علیرضا فغانی و مهسا قربانی) به دلیل عدم دریافت لایسنس سیستم کمک داور ویدئویی حق شرکت در مسابقات برون مرزی را پیدا نمی‌کنند. شما به عنوان یکی از داوران بین المللی این شرایط را چطور می‌بینید؟ 
بیژن حیدری-ببینید به هر حال شکل و شمایل VAR در دنیا و آسیا در حال عوض شدن است. مثلا قبلا می‌گفتند فقط بعضی مسابقات رسمی نیاز به VAR دارد ولی الان اکثر مسابقات مهم با استفاده از سیستم کمک داور ویدئویی برگزار می‌شود. مثل سنجش آمادگی بدنی یک داور وقتی به مسابقات مهمی می‌‎رود؛ است. یعنی شما دیگر باید لایسنس وی ای آر را داشته باشید تا به مسابقات مهم دعوت بشوید. مثلا مسابقات زیر 23 سال آسیا برگزار شد ولی از کشور ما هیچ داوری حضور نداشت. مسابقات مقدماتی جام جهانی در دو گروه برگزار شد ولی هیچ ابلاغی به داوران ایرانی نشد ولی خب مثلا در مسابقات مقدماتی جام باشگاه‌های آسیا که برگزار شد ما دیدیم که 5 داور وسط و 7 کمک داور به دلیل اینکه VAR نبود حضور داشتند ولی الان در مسابقات مرحله بعدی این رقابت‌ها که با استفاده از سیستم VAR برگزار خواهد شد الان می‌بینیم فقط از آقای فغانی و کوبل ایشان دعوت شده و این هم به خاطر این است که آنها لایسنس وی ای آر را دریافت کرده‌اند. مسابقات به سمت برگزاری با VAR می‌رود و ما لایسنس نداریم و ناخودآگاه محروم می‌شویم. این محرومیتی نیست که ای اف سی یا فیفا بیاید و بگوید داوران ایرانی محروم هستند ولی وقتی خود به خود ابلاغ نمی‌دهد ما از چرخه رقابت با داوران دیگر در آسیا خارج می‌شویم. اینکه ما از این نظر در حال عقب افتادن هستیم. حالا خب صحبت‌هایی شد و قول مساعد دادند که این دوره در ایران برگزار شود تا هم برای لیگ خودمان استفاده کنیم و هم از گردونه رقابت با داوران آسیایی عقب نمانیم.

*به هر حال در این مدت برای داورانی مثل خود شما زمان مهمی در حال از دست رفتن است.
بیژن حیدری- دقیقا همین است ولی هر کار مثبتی که انجام می‌شود ارزشمند است. همین الان هم دیر نیست، ولی ای کاش این کار زودتر صورت می‌گرفت. ما وقتی دیدیم امکان برگزاری دوره‌های VAR را در کشور خودمان نداریم، داورانمان را مثل خیلی از کشورهای دیگر اعزام می‌کردیم به کشورهای دیگر مثل قطر، ازبکستان، امارات. جاهایی که الان به حالت متمرکز این آموزش را برگزار می‌کنند. ولی از آن طرف این دوره‌ها هم دوره‌هایی نیستند که کلاس بنشینید و تمام شود. باید بروید دوره را با موفقیت طی کنید و بعد از اینکه یکی دو دوره را با موفقیت پشت سر گذاشتی باید زیر نظر فیفا بازی دوستانه را قضاوت کنی. هم به عنوان داور وسط و هم داور VAR. بعد از اینکه نمره‎‌های قبولی گرفتی تازه می‌توانی لایسنس بگیری. یعنی قطعا این فرآیندش یک هفته، 10 روزه نیست و زمانبر است. با این حال خوشحال می‌شویم که این اتفاق هر چه زودتر رخ بدهد و داوران ما در عرصه بین‌الملل مثل همیشه حضور داشته باشند.

*در سمیناری که برگزار شد درباره زمان ورود سیستم کمک داور ویدئویی به لیگ برتر صحبت نشد؟
بیژن حیدری- همه دوست دارند هر چه زودتر این اتفاق رخ بدهد ولی زمان دقیقی مشخص نکرده‌اند. خب ما هم همین چیزهایی که در رسانه‌ها نوشته می شود؛ می‌خوانیم و در همین حد اطلاع داریم. اینکه وزیر یا فدراسیون چیزهایی می‌گویند ولی اینکه زمانی را به ما بگویند نبوده است. گفتند تلاشمان این است که در اسرع وقت این اقدام صورت بگیرد.

 *در مسابقات دوستانه پیش فصل شاهد درگیری و اعتراض به قضاوت داوران هستیم. به نظر می‌رسد در فصل پیش رو کار سختی پیش روی شما و سایر داوران باشد؟ 
بیژن حیدری- تا موقعی که انسان قضاوت می‌کند، همیشه اشتباه وجود دارد و این را هم بدانید که با استفاده از VAR اشتباهات به صفر نخواهید رسید. شما الان در کشورهای مختلف می بینید که حتی با استفاده از VAR  هم اشتباه صورت می‌گیرد. ما باید با ورود VAR  فرهنگ استفاده از VAR  را هم وارد کنیم.  باید این را بدانیم که VAR نمی‌تواند در همه موارد دخالت بکند. VAR نمی‌تواند در خطاهای وسط زمین، کرنر و اوت دخالت بکند. اینکه یک تیم بیاید بگوید داور می‌توانست با VAR سوت‌های 50-50 را کنترل کند. اصلا در VAR چیزی به اسم سوت‌های 50-50 نداریم ولی اگر شما نگاه کنید خیلی از مربیان صحبت می‌کنند و می‌گویند داوران سوت‌های 50-50 را 60 به 40 زد. به نظر شما واقعا VAR می‌تواند روی این مسائل تاثیر بگذارد؟ مهم این است که ما طرز تفکرمان را عوض کنیم. VAR فقط می‌تواند در صحنه‌های سرنوشت‌ساز مثل اخراج، پنالتی، گل آفساید و یا کارت قرمزی که یک بازیکن گرفته دخالت کند. پس ما باید بیاییم و دست به دست هم بدهیم و بدانیم که هیچ داوری نیت رنگی ندارد. اینکه بخواهد رنگی فکر کند. همه دنبال این هستند که حق را به حق‌دار بدهد. واقعا باور کنید برای یک داور بسیار سخت است که از بازی خارج شود و فکر کند یک صحنه را اشتباه کرده است. مدت‌ها و چندین روز خودش بیشتر از همه تحت فشار قرار می‌گیرد. نه به خاطر رسانه یا فضای مجازی. به خاطر وجدان خودش. وقتی متوجه می‌شود باعث ناراحتی هواداران یک شهر شده یا وقتی یک تیم در معرض سقوط قرار می‌گیرد. این برای خود داور خیلی فشار بیشتری وارد می‌کند. پس بیاید دست به دست هم بدهیم و این را قبول کنیم که هیچ داوری دوست ندارد اشتباه کند. و اگر اشتباه هم هست سهوی است. آخر لیگ همه می‌گویند ضرر کردیم ولی به هر حال چند تیم هم نفع برده‌اند. شما دیدید برخی برنامه‌ها که شرایط داوری را بررسی می‌کنند مثلا یک تیم شاید نسبت به بقیه تیم‌ها بیشتر ضرر کرده باشد. امیدوارم امسال اعتراض‌ها کمتر باشد و نیمکت‌های آرامی را داشته باشیم.

*داوران چطور با فشارهای ناشی از قضاوت برای تیم‌های پرطرفدار که هجمه زیادی بر آنها وارد می‌کند روبه‌رو می‌شوند؟
بیژن حیدری- خب همیشه فشار روانی بر داور مسابقه وجود دارد ولی به شخصه می‌توانم بگویم ما داوران بازی با تماشاگر را از بازی بی‌تماشاگر بیشتر دوست داریم. به شخصه دوست دارم بازی با تماشاگر باشد. پس بیایید طوری رفتار کنیم که همه از فوتبال لذت ببریم. از تماشاگر گرفته تا بازیکنان دو تیم، تماشاگر و درنهایت ما به عنوان داور. همه تلاشمان این است که از فوتبال لذت ببریم. اگر به چشم روزمرگی به فوتبال نگاه کنیم، ناخودآگاه فشار روانی روی مربی و داوران و بازیکنان بیشتر می‌شود و تنش در زمین مسابقه بیشتر می‌شود.

*سال گذشته افزایش قابل توجهی در دستمزد داوران هر مسابقه داشتیم ولی باز هم این مبلغ بسیار ناچیز است.
بیژن حیدری- سال‌های گذشته همیشه صحبت‌هایی درباره افزایش حقوق داوران وجود داشت که هیچ وقت انجام نمی‌شد. سال گذشته درنهایت این اتفاق رخ داد و همه فکر می‌کنند حقوق داوران چهار پنج برابر شده است ولی اگر واقع بین باشید متوجه می‌شوید که یک داور فعال نهایت در طول فصل بتواند 15،16 مسابقه را قضاوت کند و از این مسابقات 50،60 میلیون درآمد خواهد داشت که یک دهم یا یک بیستم قرارداد یک بازیکن متوسط در فوتبال ایران هم نیست. همه داوران به خاطر عشق و علاقه‌شان است که در فوتبال حضور دارند.

*واقعا مبلغ ناچیزی است. با این شرایط و با توجه به اینکه شما خودتان پزشک جراح هستید آیا با این شرایط قصدی برای کناره‌گیری ندارید؟ 
بیژن حیدری-من تا زمانی که ضرری به کسی نمی‌رسانم و بودنم می‌تواند مفید باشد، در فوتبال هستم. تا آنجایی که توان بدنی‌‍ام اجازه بدهد. چون از بودن در کنار دوستان و عزیز در فوتبال لذت می‌برم. و این لذت را دوست ندارم با هیچ چیزی عوض کنم.

*حرف پایانی؟
بیژن حیدری-امیدوارم فصل خوب و پویایی را داشته باشیم. فصلی را داشته باشیم با اشتباهات کم داوری و اعتراضات کم مربیان و بازیکنان. امیدوارم فصلی را داشته باشیم با لذت کامل از فوتبال. در پایان هم باز هم تاکید می‌کنم که وقتی کار مثبت صورت می‌گیرد باید تشکر کرد. باید از کمیته داوران و فدراسیون فوتبال بابت نگاه ویژه‌ای که به داوری داشتند تشکر کنم. امیدوارم سال آینده بهتر از امسال باشد.