آیا حضور ایران در سید دوم جام جهانی قطعی است؟

به گزارش ورزش سه، تیم ملی ایران در ادامه مسیر آماده سازی خود جهت حضور در جام جهانی 2026 در روزهای 18 و 22 مهرماه به مصاف تیم های ملی روسیه و تانزانیا خواهد رفت.

سرانجام پس از کش و قوس های فراوان، درحالی که از مدت ها قبل روسیه (رنک 33 دنیا) به عنوان حریف تدارکاتی اول تیم ملی ایران برای فیفادی مهرماه انتخاب شده بود، تانزانیا با رنک 107 جهان در بازی دوم فیفادی آینده به مصاف شاگردان امیر قلعه نویی خواهد رفت. انتخاب تانزانیا درحالی بود که تا پیش از این کشورهای بزرگ دیگری مانند اروگوئه، ونزوئلا و حتی مراکش از رقبای تدارکاتی ایران برای فیفادی مهرماه نامبرده می شدند.

اما در حال حاضر و تا پیش از قرعه کشی جام جهانی 2026 که قرار است روز 14 آذر و در واشنگتن دی سی آمریکا برگزار شود، سیدبندی جام جهانی و درنهایت قرارگیری تیم ملی ایران در سید دوم رقابت‌ها (رتبه 23 و زیر 23 دنیا) پس از پایان فیفادی‌های مهر و آبان مهمترین دغدغه فوتبال کشور در رده ملی است.

درهمین راستا، در این مقاله قصد داریم به تغییرات رتبه ایران در رنکینگ فیفا  بپردازیم. شاگردان امیر قلعه نویی در بهترین حالت و همچنین در بدترین حالت در چه جایگاهی پس از فیفادی مهرماه خواهند ایستاد؟

مقدمه: بررسی فرمول رنکینگ فیفا
پیش از اینکه بخواهیم به بررسی تغییرات جایگاه ایران و تیم‌های رقیب ایران در رنکینگ فیفا بپردازیم بایستی یک آشنایی جامع نسبت به فرمول رنکینگ فیفا داشته باشیم و ببینیم که امتیاز تیم ها براساس چه مکانیزمی دستخوش تغییر می.شوند. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می کنید، در بخشی از معادله مربوط به محاسبه امتیاز نهایی تیم ها بعد از هربازی، فاکتورهایی نظیر I، W و We وجود دارد که در ادامه به توضیح هرکدام از این فاکتورها می پردازیم.

فاکتور I: به میزان اهمیت یک مسابقه رسمی فوتبال از دید فیفا می پردازد و کمترین اهمیت مربوط به بازی های دوستانه خارج از فیفادی می‌باشد که عدد آن 5 است، درست مثل بازی تیم ملی مقابل افغانستان که در خارج از فیفادی برگزار شد و برای آن بازی فاکتور I در فرمول فیفا، 5 درنظر گرفته شد.

بعد از آن، بازی های دوستانه داخل روزهای فیفادی را داریم که عدد مربوط به آن 10 می باشد و این فاکتور باتوجه به اهمیت بازی ها ضریب بیشتری پیدا می کند و بالاترین میزان آن عدد 60 است که مربوط به مراحل نیمه نهایی، فینال و رده بندی جام جهانی می باشد. به عنوان نمونه، بازی های مقدماتی جام جهانی ضریب اهمیت 25 دارند. یعنی برای تیم ملی که بازی های خود را در مرحله مقدماتی جام جهانی به اتمام رسانده، بالاترین ضریب  اهمیتی که در بازی های آتی خود تا شروع جام جهانی خواهد داشت، عدد 10 خواهد بود.

البته اگر تیم ملی مثل شهریورماه بازی خارج از روزهای فیفادی درنظر بگیرد آن بازی ضریب اهمیت 5 خواهد داشت. این درحالی است که کنفدراسیون های اروپا، آفریقا و آمریکای مرکزی همچنان درگیر مسابقات مقدماتی جام جهانی هستند و بازی های آنها ضریب اهمیت 25 خواهد داشت و طبیعتا در صورت پیروزی در بازی های خود، با سرعت بیشتری امتیازات را جمع آوری خواهند کرد و در رنکینگ فیفا با جهش بیشتر مواجه خواهند شد.

فاکتور W: این فاکتور کاملا به نتیجه بازی وابسته است و چنانچه تیمی بازی خود را ببرد، این فاکتور برای او عدد 1 خواهد بود و در صورت مساوی و باخت، W به ترتیب مساوی 0.5 و صفر خواهد شد. البته یک استثنا درخصوص بازی هایی که به وقت های اضافه و ضربات پنالتی کشیده می شوند، وجود دارد که در این مقاله به آنها نمی پردازیم.  

فاکتور We: فاکتور بعدی و تاثیرگذار در امتیاز رتبه بندی تیم ها We می باشد که درواقع، این فاکتور نتیجه موردانتظار هربازی را که تابعی از امتیازات دو تیم قبل از بازی موردنظر می باشد، اندازه گیری می نماید.

حالا در ادامه مقاله، به بررسی امتیازات تیم ملی ایران در فیفادی مهر برحسب شرایط مختلفی که ممکن است اتفاق بیفتد، می پردازیم.

فیفادی مهرماه: بازی با روسیه و تانزانیا
تیم ایران در حال حاضر با 1622.61 امتیاز در رتبه بیست و یکم جهان و دوم آسیا قرار دارد. همانگونه که به طور رسمی اعلام شده تیم ملی در روزهای 18 و 22 مهر به ترتیب به مصاف روسیه (با رتبه سی و سوم و 1521.74 امتیاز) و تانزانیا (با رتبه صد و هفتم و 1199.45 امتیاز) می رود.

بدبینانه ترین حالت ممکن: باخت ایران به روسیه و تانزانیا
فاکتور We مربوط به بازی مقابل روسیه 0.5954 می باشد و در صورت شکست ایران برابر روس ها، این عدد در 10 یعنی همان ضریب اهمیت ضرب خواهد شد و درنهایت، 5.954 امتیاز منفی به ایران تعلق خواهد گرفت و امتیاز ایران از 1622.61 به 1616.656 خواهد رسید.

اما قبل از اینکه به محاسبه امتیاز بازی ایران با تانزانیا بپردازیم، بایستی گفته شود که طبق فرمول فیفا، امتیاز تیم ها پیش از هر مسابقه ملاک اصلی امتیازدهی می باشد، درنتیجه، در فرمول محاسبه امتیاز ایران در مصاف با تانزانیا، بایستی امتیاز جدید ایران حاصل از باخت مقابل روسیه بایستی قرار بگیرد یعنی عدد 1616.651 و نه عدد 1622.61 و همچنین تانزانیا پیش از بازی مقابل ایران، در مهرماه در چارچوب رقابت های مقدماتی جام جهانی 2026 با زامبیا دیدار خواهد کرد که امتیاز این تیم پیش از مصاف با ایران در صورت برد، مساوی و باخت به زامبیا به ترتیب 1213.68، 1201.18 و 1188.67 خواهد بود.

حالا با سه فرضیه زیر، امتیاز ایران پس از باخت مقابل تانزانیا اعداد زیر خواهد شد:
برد تانزانیا مقابل زامبیا: 1608.41
مساوی تانزانیا مقابل زامبیا: 1608.35
باخت تانزانیا به زامبیا: 1608.29
یعنی در بدبینانه ترین حالت ممکن، امتیاز ایران پس از دو باخت مقابل روسیه و تانزانیا 1608.29 خواهد شد.  

حالا بیاییم یک سوال مهم بپرسیم: 
آیا تیم ملی ممکن است که جایگاه خود یعنی جایگاه بیست و یکم جهان را در فیفادی مهرماه به خطر بیاندازد؟ برای پاسخ به این سوال بایستی امتیازات تیم های مجاور تیم ملی ایران، یعنی اتریش، کره جنوبی و حتی اکوادور را محاسبه نماییم و نگاه کنیم که آیا این تیم ها روی کاغذ قادر به جمع آوری امتیازات بیشتر از بدبینانه ترین حالت ممکن تیم ملی ایران در فیفادی مهر خواهند بود؟

تهدید جایگاه بیست و یکم؟ بله، اتریش در کمین است
تیم ملی اتریش با رتبه بیست و دوم دنیا دقیقا پشت سر ایران با 1601.86 امتیاز قرار دارد و این تیم قرار است در فیفادی مهرماه، با تیم های ملی سن مارینو (733.23 امتیاز و رتبه دویست و ده دنیا) و رومانی (1462.85 امتیاز و رتبه پنجاه و یک جهان) دیدار داشته باشند. باتوجه به اینکه تیم ملی رومانی پیش از بازی مقابل اتریش، یک بازی دوستانه با مولداوی برگزار خواهد کرد، امتیاز اتریش پس از این فیفادی، حداکثر 1611.96 و حداقل 1611.74 خواهد بود و در نتیجه اتریشی ها روی کاغذ این امکان را خواهند داشت که در مهرماه با دو برد مقابل سن مارینو و رومانی از ایران با فرض عدم نتیجه گیری تیم ملی و کسب ضعیفترین نتیجه (1608.29) پیشی بگیرند.

کره جنوبی: سید دوم همچنان در دستان قلعه نویی و شاگردانش
کره جنوبی با رتبه بیست و سوم دنیا و 1593.19 امتیاز، در اولین بازی خود در مهرماه به مصاف برزیل رتبه ششم دنیا با امتیاز 1761.6 می رود و در دومین بازی خود با پاراگوئه تیم سی و هفتم دنیا با 1501.01 امتیاز رقابت خواهد کرد. برای پاسخ به این سوال که آیا کره جنوبی می تواند جایگاه ایران را در رنکینگ فیفا تهدید کند، بایستی محاسبه کنیم که کره جنوبی در بهترین حالت نتیجه گیری خود یعنی برد مقابل برزیل و پاراگوئه، آیا امتیازش از بدترین حالت ایران یعنی باخت مقابل روسیه و تانزانیا بیشتر خواهد شد یا خیر.

در خصوص بازی کره جنوبی و برزیل، We برابر با 0.3439 خواهد بود و در نتیجه، در صورت برد کره جنوبی مقابل برزیل،6.561 امتیاز به کره جنوبی اضافه خواهد شد و امتیاز این تیم به 1599.751 می رسد. با فرض پیروزی کره جنوبی برابر حریف دوم خودش یعنی پاراگوئه، امتیازهای کره ای ها درصورت برد، مساوی و باخت پاراگوئه مقابل حریف اولش در فیفادی مهر یعنی ژاپن به ترتیب 1603.88، 1603.84 و 1603.79خواهد بود.  

باتوجه به اینکه تیم ملی دربدترین حالت نتیجه گیری خود یعنی دو باخت مقابل روسیه و تانزانیا، 1608.29 امتیاز خواهد داشت، حداقل در مهرماه حضور ایران در رتبه دوم آسیا و از آن مهمتر در سید دوم تهدید نخواهد شد اما در فیفادی بعدی یعنی آبان ماه کره ای ها می توانند در شرایطی از تیم ملی کشورمان پیشی بگیرند.

اکوادور: بزرگترین تهدید برای خروج ایران از سید دو
تیم ملی اکوادور در حال حاضر با 1588.04 امتیاز، رتبه بیست و چهارم دنیا را در اختیار دارد. اکوادور که بازی های خود در مقدماتی جام جهانی 2026 را در فیفادی گذشته به اتمام رسانده و صعود خود را به عنوان تیم دوم از منطقه آمریکای جنوبی به جام جهانی قطعی کرده، از اینجا به بعد درگیر بازی های دوستانه خواهد بود و درنتیجه، بازی های آنها با ضریب اهمیت 10 در رنکینگ فیفا محاسبه خواهد شد.

تیم ملی اکوادور در فیفادی مهرماه در دو بازی دوستانه به مصاف دو میزبان جام جهانی یعنی آمریکا و مکزیک خواهد رفت و درصورت کسب برد مقابل این دو تیم، در حالت بیشینه، 1599.79 امتیاز کسب خواهد کرد و باتوجه به اینکه تیم ملی در بدترین حالت خود، 1608.29 امتیاز پس از فیفادی مهرماه خواهد داشت، اکوادوری ها هیچگونه تهدیدی برای تیم ملی در مهرماه نیستند اما درصورت نتیجه گیری این تیم و کشورهای اتریش و کره جنوبی و همزمان عدم نتیجه گیری ایران هم در مهرماه و هم آبان ماه، این امکان وجود دارد که این سه تیم از ایران سبقت بگیرند و تیم ملی در رتبه بیست و چهارم جهان و خارج از منطقه سید دو قرار بگیرد و وارد سید سه شود.

شاید این پرسش در ذهن مخاطبین این مقاله پیش بیاید که چرا ما تا رتبه بیست و سوم دنیا را در سید دوم آورده ایم، دلیل این مسئله این است که در جام جهانی 12 گروه 4 تیمی داریم و سه میزبان جام جهانی در سید یک رقابت ها قرار دارند و از آنجایی که در رنکینگ فعلی کانادا به عنوان یکی از سه میزبان در رتبه بیست و ششم دنیا قرار دارد، تیم ملی کشورمان تنها با قرارگیری در رتبه بیست و سوم و پایین تر حضور خود را در سید دوم قطعی خواهد کرد  و قرارگیری در رتبه بیست و چهارم و بالاتر وارد منطقه سید سه خواهد شد.

البته گفتنی است که استرالیا هم درحال حاضر با 1583.49 امتیاز دقیقا پشت سر اکوادور قرار دارد و می تواند درصورت کسب نتایج عالی در ماه های مهر و آبان خود را به تیم ملی و سایر تیم های حاضر در سید دوم نزدیک کند و به نوعی همانند اکوادور یک تهدید بالقوه جهت حضور در سید دو لقب بگیرد.

همچنین تیم ملی کانادا به عنوان تیم بیست و ششم جهان درحال حاضر فاصله امتیازی تقریبا 64 امتیازی با ایران دارد و باتوجه به اینکه بازی های این تیم، دوستانه هستند و ضریب اهمیت 10 را دارند امکان پیشی گرفتن کانادا از تیم ملی ، چه در این فیفادی و چه در فیفادی بعدی میسر نیست.  

خوش بینانه ترین حالت ممکن: پیروزی ایران برابر روسیه و تانزانیا
همانطور که گفتیم We بازی ایران مقابل روسیه 0.5954 خواهد بود و در صورت پیروزی تیم ملی برابر روسیه، 4.046 امتیاز به ایران اضافه می شود و مجموع امتیازات ایران به 1626.656 می رسد و امتیاز نهایی شاگردان امیر قلعه نویی پس از پیروزی برابر تانزانیا، در صورت برد، مساوی و باخت این تیم مقابل زامبیا در مصاف پیش از ایران، به ترتیب 1628.36، 1628.29 و 1628.23 خواهد بود.

آنچه که مشخص است درصورت نتیجه گیری تیم ملی مقابل روسیه و تانزانیا (کسب دو برد) می توان گفت که باتوجه به اختلاف امتیازی نزدیک به 21 امتیاز نسبت به بهترین حالت کره جنوبی پس از فیفادی مهر (1603.88)، حضور تیم ملی کشورمان در سید دوم جام جهانی فارغ از نتایج فیفادی آبان قطعی خواهد شد.

دو سوال مهم: 
سوال یک: آیا تیم ملی ایران می تواند در رنکینگ فیفا پس از فیفادی مهرماه صعود کند؟ پاسخ به این سوال مثبت است. از آنجایی که تیم ملی دانمارک پیش از این فیفادی امتیاز 1627.64 را دارد و ایران در صورت پیروزی مقابل رقبای خود یعنی روسیه و تانزانیا، امتیازی در بازه 1628.23 الی 1628.36 کسب خواهد کرد، درصورت عدم نتیجه گیری دانمارک در مصاف با حریفانش یعنی بلاروس و یونان، این ایران خواهد بود که جایگاه بیستم دنیا را از دانمارک پس خواهد گرفت.
سوال دوم: آیا ایران می تواند پس از فیفادی مهرماه جایگاه نخست آسیا را بدست بیاورد و به سلطه ژاپن در رنکینگ فیفا خاتمه دهد؟ برای پاسخ به این سوال نیاز است تا امتیاز تیم ملی ژاپن پس از فیفادی مهرماه مورد بررسی قرار گیرد.

رسیدن ایران به صدر آسیا؟ مهر نه، آبان شاید
سامورایی ها همانند فیفادی گذشته رقبای تدارکاتی مشترکی با کره ای ها خواهند داشت و در این فیفادی به ترتیب به مصاف کشورهای پاراگوئه و برزیل خواهند رفت. ژاپنی ها در حال حاضر با امتیاز 1640.47در رتبه نوزدهم دنیا و اول آسیا قرار دارند و بافرض شکست مقابل دو حریف تدارکاتی در مهرماه، امتیاز شاگردان هاجیمه موریاسو در بیشترین حالت 1630.40 و در کمترین حالت 1630.31 خواهد بود. درنتیجه، تیم ملی چنانچه بتواند از سد روسیه و تانزانیا بگذرد و در بیشترین حالت، 1628.36 امتیاز کسب کند، در صورت نتایج ضعیف ژاپن، فاصله خود را با این تیم به حداقل رسانده و می تواند در فیفادی آبان از سد سامورایی ها بگذرد و صدر رنکینگ آسیا را پس از مدت ها پس بگیرد.