نقشه جدید فوتبال جهان؛ غول‌ها و تازه‌واردها
30 تیم صعود کرده: آخرین آپدیت جام جهانی
به گزارش ورزش سه، جام جهانی ۲۰۲۶ روز به روز نزدیک‌تر می‌شود، اما نقشه تورنمنت روزبه‌روز شفاف‌تر می‌شود. تا این لحظه تکلیف ۳۰ تیم روشن شده و هر دور بازی‌های انتخابی، مثل موجی تازه، نام‌های جدیدی را به فهرست نهایی اضافه می‌کند. سه میزبان، آمریکا، کانادا و مکزیک، از ابتدا تضمین‌شده بودند؛ حالا بقیه دنیا آرام‌آرام به آن‌ها ملحق می‌شوند و شمایل یک جام جهانی ۴۸ تیمی، که از ۱۱ ژوئن تا ۱۹ ژوئیه برگزار می‌شود، کم‌کم کامل می‌شود.
سهمیه‌ها تصویر روشنی از پراکندگی قدرت در فوتبال جهان می‌دهند: آسیا و استرالیا (AFC) هشت سهمیه دارند، آفریقا (CAF) نه تیم می‌فرستد، کونکاکاف سه سهمیه مستقیم دارد، آمریکای جنوبی شش تیم می‌فرستد، اقیانوسیه یک نماینده خواهد داشت، اروپا طبق معمول بزرگ‌ترین بلوک است با ۱۶ سهمیه، و دو صندلی آخر از مسیر پلی‌آف بین‌قاره‌ای پر می‌شود. فرمت جدید یعنی فرصت‌های تازه برای کشورهایی که تا همین چند سال پیش، حتی رؤیای حضور در چنین سطحی را نمی‌دیدند.
اروپا طبق روال، صحنه صعود مطمئن مدعیان است. کرواسی در گروهی بدون فشار جدی، با شش برد و تنها یک تساوی بیرون خانه مقابل چک، خیلی زود کار را تمام کرد و یک جور «آخرین رقص» را برای نسل لوکا مودریچ، ایوان پریشیچ و دیگر ستاره‌های سالخورده‌اش تدارک دید. فرانسه‌ی دیدیه دشان هم بدون دردسر خاصی راهی جام جهانی شد؛ چهار برد و یک تساوی کافی بود تا با برد پرگل خانگی مقابل اوکراین، بلیت آمریکا، کانادا و مکزیک را در دست بگیرد. انگلیسِ توخل از آن هم قاطع‌تر بود؛ ۱۸ گل زده و صفر گل خورده بعد از شش بازی، و صعودی که بیشتر شبیه تأیید بدیهیات بود تا خبر.
در همین اروپا، چند تیم دیگر امروز می‌توانند سرنوشت‌شان را قطعی کنند: بلژیک با برد در خانه قزاقستان صدر گروه را تضمین می‌کند. اسپانیا در صورتی که برابر گرجستان امتیاز بیشتری از ترکیه مقابل بلغارستان بگیرد، راهی جام می‌شود. اتریش در صورت پیروزی بر قبرس و عدم برد بوسنی مقابل رومانی، صعود را جشن می‌گیرد و سوئیس هم اگر امتیاز بیشتری نسبت به کوزوو کسب کند، بلیت خود را می‌گیرد. این مرحله‌ای است که هر شبش می‌تواند یک جشن ملی تازه در گوشه‌ای از قاره رقم بزند.
در آفریقا، موج بازگشت و ظهور را هم‌زمان می‌بینیم. ساحل عاج با برد قاطع مقابل کنیا و سبقت از گابن، بعد از دو دوره غیبت، دوباره به جام جهانی برگشته است. سنگال با مانه و جکسون، موریتانی را ۴–۰ در هم کوبید و صدر گروهش را به خود اختصاص داد. آفریقای جنوبی برای اولین بار بعد از میزبانی ۲۰۱۰ به جام برگشته و در گروهی که نیجریه قدرتمند را پشت سر گذاشت، یک صعود تاریخی داشت. کیپ‌ورد، یکی از داستان‌های دوست‌داشتنی این تورنمنت است؛ هفت برد در ۱۰ بازی، سبقت از کامرون و جشن صعودی که هوادارانش با یورش به زمین بعد از سوت پایان جشن گرفتند. غنا، الجزایر، مصر، تونس و مراکش هم هرکدام با شیوه‌ای متفاوت اما با اقتدار، سهمیه‌های خود را قطعی کردند؛ از مصرِ صلاح که با ۹ گل ستاره لیورپول راهش را هموار کرد، تا مراکشی که با هفت برد از هفت بازی، ادامه‌ای منطقی بر شگفتی نیمه‌نهایی قطر است.
آمریکای جنوبی طبق سنت، سخت و فشرده بوده، اما تصویر نهایی کم‌وبیش آشناست. آرژانتین با فاصله‌ای «غول‌آسا» صدرنشین شده؛ ۹ امتیاز اختلاف با تیم دوم در این قاره یعنی لیونل اسکالونی آن‌قدر زود خیال همه را راحت کرده که چهار بازی آخر بیشتر شبیه آزمایش ترکیب بوده تا جنگ برای بقا. آن برد ۴–۱ مقابل برزیل، در حکم امضای نهایی زیر این برتری بود. پشت سرشان، اکوادور با دفاعی تقریباً نفوذناپذیر (فقط ۵ گل خورده در ۱۸ بازی) سهمیه را گرفت؛ تیمی که حاضر است با هشت تساوی ۰–۰ روح هر حریف را از بدنش جدا کند. پاراگوئه با دریافت تنها ۱۰ گل و چند برد بزرگ خانگی مقابل برزیل، آرژانتین و اروگوئه، ثابت کرد که باید جدی گرفته شود. کلمبیا با خط حمله‌ای بسیار خطرناک ولی دفاعی پرخطا، اروگوئه با نسل جدید ستاره‌ها و برزیلِ آنچلوتی که با وجود قرار گرفتن در رده پنجم، خیلی زود صعودش را قطعی کرد، تصویر کامل شش‌گانه آمریکای جنوبی را می‌سازند.
در سوی دیگر جهان، آسیا آرام اما مطمئن پیش رفته است. عربستان که در ۲۰۲۲ قهرمان آینده را شکست داده بود، این‌بار از مسیر راند چهارم و با اختلافی حداقلی نسبت به عراق و اندونزی به جام جهانی راه یافت؛ صعودی «روی مرز» که تفاضل گل و تعداد گل زده آن را تعیین کرد. قطر بعد از مسیری پرپیچ‌وخم و نیاز به مرحله اضافی مقابل عمان و امارات، دوباره بلیت گرفت. استرالیا با وجود شروع ضعیف، اجازه نداد طلسم حضور همیشگی‌اش در جام جهانی شکسته شود و بالاخره از گروهی که ژاپن هم در آن بود بالا آمد. اردن و ازبکستان دو چهره تازه آسیا هستند؛ هر دو برای اولین بار راهی جام جهانی شده‌اند. ازبکستان زیر نظر فابیو کاناوارو و در گروهی سخت با ایران، امارات و قطر، دوم شد و از سهمیه‌های بیشتر شده جدید بهترین بهره را برد.
ژاپن با تفاضل گل ۳۰:۳ و بردهای سنگین مقابل چین، اندونزی و بحرین، دوباره تصویری از یک ماشین منظم آسیایی ارائه کرده است. کره جنوبی با سون، کیم مین‌جائه و نسل جدید ستاره‌ها پس از چند لغزش ابتدایی، طبق انتظار به جمع صعودکنندگان پیوست. ایران هم با صدرنشینی در گروه و تنها یک شکست، آن‌هم در شرایطی که صعودش قطعی شده بود، راهی آمریکا، کانادا و مکزیک شد؛ تورنمنتی که برای نسل جدید بازیکنان ایران می‌تواند صحنه معرفی به جهان باشد.
از اقیانوسیه هم، طبق روال، یک نام آشنا می‌آید: نیوزیلند. تیمی که در سطح منطقه‌ای تقریباً رقیبی نمی‌بیند، اما در جام جهانی در سطح دیگری از مقاومت و رنج قرار خواهد گرفت.
این فقط یک لیست خشک از اسامی نیست؛ نقشه‌ای است از جغرافیای جدید قدرت در فوتبال. از بزرگان تثبیت‌شده تا تازه‌واردهای جسور، همه در یک نقطه به هم می‌رسند: تابستان ۲۰۲۶، در جامی که بیش از هر دوره دیگری شبیه یک جهان کوچک واقعی خواهد بود.
کرواسی: با شش برد و یک تساوی، بی‌دردسر صعود کرد و حالا نسل مودریچ و پریشیچ فرصت آخرین رقص را پیش رو دارد.
فرانسه: تیم پُرستاره دشان با چهار برد و یک تساوی خیلی زود بلیت گرفت و با قدرت وارد مسیر دفاع از اعتبارش شد.
عربستان: در مسیری سخت و دشوار، با اختلافی حداقلی از عراق و اندونزی عبور کرد و دوباره خودش را به بالاترین سطح فوتبال جهان رساند.
قطر: با عبور از پلی‌آف آسیایی مقابل عمان و امارات، راهی شد؛ صعودی طولانی‌تر اما به‌موقع برای یک تیم روبه‌رشد.
ساحل عاج: تیمی که پس از دو دوره غیبت برگشته و در رقابتی نزدیک با گابن، جایگاهش را با قدرت پس گرفت.
سنگال: با مانه و جکسون، موریتانی را ۴–۰ در هم کوبید و بی‌حاشیه صدرنشین شد؛ یکی از قدرت‌های پایدار قاره سیاه.
انگلیس: تیم توخل با ۱۸ گلِ زده و صفر گلِ خورده، صعودی نزدیک به کمال را به ثبت رساند.
آفریقای جنوبی: نخستین حضورشان بعد از ۲۰۱۰؛ صعودی ارزشمند که با برد ۳–۰ مقابل رواندا قطعی شد.
کیپ‌وِرد: شگفتی جذاب انتخابی آفریقا؛ با هفت برد و سبقت از کامرون، جشن صعودش را برگزار کرد.
غنا: پنجمین حضور در جام جهانی؛ تیمی پر از لژیونر که با گل‌های جردن آیو مسیرش را هموار کرد.
الجزایر: پس از دو دوره ناکامی، با گل‌های عموره و رهبری محرز برگشت تا خاطره ۲۰۱۴ را زنده کند.
مصر: صلاح با ۹ گل تیمش را بالا کشید؛ دومین حضور مصر در قرن جدید با امیدی تازه.
تونس: تیمی منظم و سرسخت که در هشت بازی بدون گل خورده صعود کرد و به سومین جام پیاپی رسید.
مراکش: هفت برد از هفت بازی؛ ادامه‌ای منطقی بر شگفتی نیمه‌نهایی قطر و نسل طلایی‌شان.
پاراگوئه: بهترین دفاع بعد از اکوادور و چند برد بزرگ خانگی؛ تیمی که باید جدی گرفته شود.
کلمبیا: خط حمله‌ای انفجاری اما دفاعی پرریسک؛ با وجود نوسان، نهایتاً از جایگاه سوم بالا آمد.
اروگوئه: نسل جدید بدون سوارز و کاوانی، اما با والورده و نونیِز؛ تیمی سرسخت با بلندپروازی تازه.
اکوادور: دیواری با فقط پنج گل خورده؛ تیمی که با فوتبال فشرده و هشت تساوی بدون گل، روح حریفان را فرسوده می‌کند.
برزیل: تیم آنچلوتی با وجود رقابت فشرده، زود صعود کرد و حالا مشغول ساختن نسخه‌ای تازه از سلسائو است.
استرالیا: شروعی ضعیف داشت اما در ادامه به ریتم برگشت و سهمیه‌اش را تثبیت کرد؛ تداوم یک سنت ۲۰ساله.
اردن: یکی از تازه‌واردهای جام جهانی؛ صعودی تاریخی که جایگاه‌شان را در فوتبال آسیا تغییر داد.
کره جنوبی: تیمی با پایه‌ای مستحکم و ستاره‌هایی جهانی؛ پس از چند تساوی، نهایتاً صعود کرد.
ازبکستان: نخستین حضور تاریخ‌شان؛ تیمی که با هدایت کاناوارو و استفاده از فرمت جدید سهمیه‌ها رؤیا را واقعی کرد.
آرژانتین: قهرمان جهان با اختلاف ۹ امتیازی صدرنشین شد؛ تیم اسکالونی با اقتدار کامل راهی آمریکا شد.
ایران: صدرنشین گروه A که تنها یک باخت کم‌اهمیت داشت؛ تیمی با نسلی تازه برای معرفی دوباره.
نیوزیلند: قهرمان همیشگی اقیانوسیه که بدون رقیب جدی بالا آمد اما در جام جهانی به چالشی کاملاً متفاوت می‌رسد.
ژاپن: تیمی با تفاضل گل حیرت‌انگیز ۳۰:۳؛ یکی از منظم‌ترین پروژه‌های فوتبال آسیا با امید شکستن طلسم یک‌هشتم.
