ژن برتر؛ چرا سن و سال دیگر در فوتبال ملاک نیست

به گزارش ورزش سه، زماني‌كه ميانگين سني ليورپول را در اولين بازي فصل ٢٣-٢٢ برابر فولام نگاه مي كردم، در حول و حوش ٣٠ سال دور مي زد و اين كمي با ديدگاه هاي قديمي من جور در نمی آمد، كمي بالا به نظر می رسيد. اگر چه اين روزها بازيكنان فوتبال دوره طولاني تري دارند و در بالاترين سطح ممكن با سنی بالاتر از ۳۰ سال، دوران ورزشي خود را با موفقیت ادامه مي دهند. به راستی تا پيش از اين غير قابل تصور بود. 
سي سالگي از رنگ و رويش بازنشستگي مي باريد، ترك تيم، نزول به دسته هاي پايين تر و سپس توقف كامل حرفه در ورزش، امري عادي بود. 
نکته اینجاست: امروزه بازيكنان درجه يك در بالاترين سطوح ممكن تمامي فرضيات، معيارها و انگاره هاي ما را زير و رو كرده اند. ورزشکاران حرفه ای، بهتر و طولانی تر از همیشه ادامه می دهند. تغذیه بهتر امري آشكار است. اما با آغاز روند طبيعي پیری و سیر نزولی فیزیک بدن، مربيان و ورزشکاران و متخصصان به خوبي این موضوع را نیز درك كرده اند، و به شدت واقف هستند تا چگونه باید بدن خود را در بهترين فرم نگاه دارند، تمرين مناسب انجام دهند تا چابک، قبراق و انعطاف پذیر بمانند. جای دوری نیست، به رونالدو و اندام او نگاه كنيد.

يكي از مهمترين افرادي كه در اين زمينه تاثير به سزايي داشت ونگر مربي سابق فرانسوي آرسنال بود. آرسن ونگر فوتبال انگلیس و اروپا و نگرش آن را نه تنها نسبت به مربیان خارجی تغییر داد بلکه سيستم تمرينات و تغذيه را برای همیشه دگرگون کرد. او در دهه ١٩٩٠ توانست آینده را ببیند. يان رايت مهاجم معروف آرسنال اعتراف كرده است؛ زماني‌كه ونگر در سال ١٩٩٦ مربيگري آرسنال را به عهده گرفت، تعدادي از اعضای تیم در آن زمان می‌پرسیدند: "این مرد فرانسوی کیست؟"

ورود ونگر خبر از تغییر در فوتبال انگلیس و اروپا بود. او خیلی سریع به موفقيت دست يافت و ناگهان همه صحبت ها در مورد روش های آموزشی جدید انقلابی او بود.
«هري ردنپ» مربي معروف انگليسي در کتاب بسیار خواندني خود، "داستان هایی از زندگی در فوتبال با عنوان  A Man Walks On To a Pitch" مفصل از بسياري از تكنيك هاي جديد مربيگري و راه و روش‌هاي ونگر صحبت كرده است.

"فقط یک ساعت تمرین، همه کارها را روی کرونومتر انجام می دهد. بازیکنان در تمرین مانیتور قلب دارند. او به آنها ويتامين هاي مختلف می دهد. استفاده از پروزون یکی از بزرگترین تغییرات بود"

‏Prozone یک نرم افزار اختصاصی ردیابی بازیکن است. با استفاده هشت دوربین يا بيشتر در اطراف زمین، یک انیمیشن دو بعدی را از یک مسابقه فوتبال به نمایش می گذارد، آنچه اين روزها در برنامه هاي ورزشي مي بينيم.

"خاطرم هست در آن دوران زمانی كيو ‌پی‌آر قرار بود با بلکپول بازی کند، آخرین گزارش مامور ویژه ما نشان می‌ داد، آنها با چهار بازیکن در عقب و دو بازیکن در خط میانی کار می‌کنند. این تنها چیزی بود که در دسترس بود. اکنون ما برنامه هایی داریم که می‌توانند هر بازی را با موشکافی، آناليز كنند. يك به يك بازيكنان، دقیق‌ترین آمار، تغییرات در مسابقات مختلف و سيستم تيم.
تسهيلات و اطلاعات جنبي مربيان در حال حاضر باورنکردنی است. دوراني كه شروع کردم، شاید ممکن بود تنها یک گزارش كوتاه در مورد حريفان داشته باشیم. این به کنار، شما فقط تيم خود را آماده و آرايش مي کردید و به زمين مي رفتيد. اگر حريف مقابل بازيكن خوبي داشت فقط ممکن بود به یکی از بچه‌ها بگویید؛ هواي او را داشته باشد، به او ایده بدهید که چه انتظاری داريد، همين و بس. اما هیچ جزئيات ديگري وجود نداشت. دان ریوی (مربي افسانه اي ليدز يونايتد) تنها کسی بود که به عمق ماجرا می رفت و به ثبت جزییات تيم ها و بازيكنان پرداخت. پرونده‌های تهيه شده شخصي او بحث فوتبال، در آن دوران بود"

آشکارا اعتراف می کنم من از آن دسته افراد شیفته نوآوری های تکنولوژیکی هستم. با در نظر گرفتن این موضوع، شروع به خواندن در مورد ترکیب فناوری و فوتبال کردم. سال‌هاست فوتبال ورزش محبوب من است. وقتی تمام تحلیل‌هایی را که مربيان در  این روزها و طی ۲۵ سال گذشته انجام داده اند، نگاه می کنم، به سادگی درک کردم آنالیز، نان و کره فوتبال امروزی است. بهترین باشگاه‌های جهان، جدیدترین فناوری‌های ممکن را در اختیار دارند و این اجازه می‌دهد تا به كوچكترين جزئیاتي كه نيازمندند دست پيدا كنند. تا پيش از دوران ونگر چنین اطلاعاتی از طریق ابزارهای دستی قابل دسترسی نبود، اما با ظهور Prozone همه چیز تغییر کرد.
رژیم غذايي ونگر خودش را دارد.
در كتاب خاطرات بسياري از بازیکنان منچستریونایتد خوانده ام هميشه به میز ناهار و شام آرسنال با تعجب نگاه می‌کردند و اين سوال در ذهنشان نقش مي بست؛ چرا هميشه منوي غذايي آنها با ما متفاوت است. این رژیم ونگر بود.

یکی از اولین تغییراتی که ونگر انجام داد در منوی آرسنال بود. شکر کمتر، چربی کمتر، گوشت کمتر، سبزیجات بیشتر. چیپس و همبرگر از سالن غذاخوري حذف شد.
نوشيدني به طور کامل ممنوع نبود، اما نوشیدن با اخم هميشگي ونگر همراه بود. با وجود اینکه در آن زمان، همچنان در رختکن تيم هاي انگليسي خوردن چند ليوان نوشيدني بخشي از مراسم بعد از بازي بود. 
در سالی که ونگر هدایت تیم ژاپنی "ناگويا گرامپوس Nagoya Grampus" را بر عهده داشت، چیزهای زیادی در مورد مزایای داشتن یک رژیم غذایی خوب آموخت. او همه آنچه را كه آموخته بود با خود به انگلیس آورد.
امروزه داشتن متخصصان تغذیه چیز خارق العاده ای به‌نظر نمي آيد. تعداد زیادی از بازیکنان لیگ برتر سرآشپزهاي شخصي خودشان را استخدام می کنند، حتی در چمپیونشیپ.
اما در سال ١٩٩٦ این اصلاً عادی نبود.

با اين كنجكاوي و در گشت و گذار و بررسي آمار و ارقام در سايت هاي مختلف و تعجب از ضريب سني "ليورپول" به نكات بسيار جالبي برخوردم. با كمي وقت چيزي را كه مايل هستيد در مورد هر بازيكن و هر تيم با بيشترين جزئيات در اقيانوس بي پايان اينترنت پيدا خواهيد كرد.

در اولين ديدار فصل دو تيم لیورپول و چلسي، طبق گزارش FBref تيم هاي خود را با بالاترین میانگین سنی، ٢٨.٧ در بین ٢٠ باشگاه ليگ برتر راهي ميدان كردند.
تیم یورگن کلوپ در كراون كاتيج برابر فولام، در ترکیب اصلی خود ٦ بازیکن ٣٠ ساله يا بالاتر داشت. آخرين مورد مشابه به بازی لیگ در فوریه ١٩٩٤ برابر ساوتهمپتون بازمي گردد.
پيش از آن ليورپول در ديدار افتتاحيه فصل در Community Shield مقابل منچسترسیتي، پيرترين ترکیب خود را به طور متوسط ٢٩ سال و ٣١٥ روز به ميدان فرستاد. ظاهرا ركورد با ميانگين ٣٠ سال و ٣٩ روز در ١٩٥٣ است.
معنی و مفهوم آن براي يك تيم چیست، آیا مهم است؟ و تاثيرات آن چه خواهد بود؟، آیا اصلا اهميتي دارد يا خير؟

آنچه در پي مي آيد نگاهی به ميانگين سني و تاثيرات آن بر روي تيمي چون ليورپول است که در طول فصل در جبهه هاي مختلف و در بالاترين سطح و درجه،  درگير رقابت هاي بسياري خواهد بود.

نگاهي به ضريب سني تك تك بازيكنان ليورپول در فصل  ٢٣-٢٠٢٢

دروازه‌بانان

اگر بر اساس كتاب راهنماي كه در The Athletic وجود دارد، بازیکنان را در هر پست و دوران اوج آنها بررسي كنيم، در بخش دروازه بانان، لیورپول در تعادل كامل به سر می برد.
"آلیسون بكر"٢٩ ساله دروازه بان شماره يك ليورپول در ٢ اکتبر ٣٠ ساله می شود، بالطبع در آستانه خروج از سن "اوج" دروازه بانان است.
پشتیبان اصلی او كاهومين كلر Caoimhin Kelleher در سن ٢٣ سالگی هنوز چند سالي تا وارد شدن به آنچه تصور می‌شود دروازه‌بانان در بهترین سطح خود عمل می‌کنند، فرصت دارد.

چه تيمي  یک نگهبان کهنه کار در دفتر خود ندارد؟، فقط در صورت نياز، "آدریان"  هست. او در سن ٣٥ سالگي از دروازه ليورپول در ديدار افتتاحيه حفاظت مي كرد، و اين تنها دومین حضور او در تیم اصلی در ١٨ ماه گذشته بود.
در بخش مراقبت و نگهباني از دروازه، با حضور "جان اختربرگ" هلندي به عنوان مربي و راهنماي دروازه بانان، تعادل مناسب و روشنی ميان جوانی و تجربه وجود دارد.

مدافعان

بر اساس داده ها، مدافعان میانی در بهترین فرم خود، بین ٢٥ سالگی و ماه های اولیه ٢٨ سالگی خود هستند. با ويرژيل فن‌دایک و جوئل ماتیپ، دو بازیکن ٣١ ساله در مقابل فولام بازي كردند. اگرچه ماتیپ در آن روز ٣٠ ساله بود و ٣ روز بعد سالروز تولدش بود. در واقع و بر روی کاغذ، ليورپول دو بازیکن در سني که به نظر می رسد بهترین دوران مدافعین میانی محسوب می شود، در اين پست ندارد.

 اما کدام باشگاه هفته به هفته کسی مانند فن دایک را به بازي نخواهد گرفت؟ و آیا این را مي توان در مورد ماتیپ هم گفت؟ 
به‌طور منظم و هفتگی، هنگام تماشای این دو و نمايش بازي آنها در بالاترین سطح، سن را می توان فقط یک عدد در نظر گرفت.
هیچ مدافع میانی در لیورپول وجود ندارد که در حال حاضر در اوج سنی یک مدافع باشد. با جو گومز و ناتانیل فیلیپس، کلوپ دو گزینه دارد ٢٥ ساله دارد و در آستانه ورود به سال های اوج يك مدافع.
ابراهیما کوناته که در اواخر ماه مه ٢٣ ساله شد، چند سالی است که به دوران اوج خود رسیده است. احتمالا زمانی که کاملاً جا افتاد، كوناته به‌طور حتم در کنار فن دايك، در جفت انتخابي اول كلوپ به جای ماتيپ خواهد بود.
ليورپول با مدافعين كناري از بركت بسياري برخوردار است. ترنت الکساندر-آرنولد مدافع جناح راست كه تعريف جديدي از اين پست ساخت از زمان ورود به تیم به عنوان یک بازیکن ١٨ ساله در فصل ١٧-٢٠١٦ در سطح فوق‌العاده بالایی ظاهر شده است. قابل توجه است که او هنوز وارد محدوده سنی اوج يك مدافع کناری نشده است. او تا چند ماه دیگر ٢٣ ساله مي شود و يادمان باشد، زمان معمول وارد شدن به پنجره بهينگي و كارآمدي در اين پست، ٢٤ ساله است.

همکار او در جناح مقابل، اندرو رابرتسون، ٢٨ ساله است و عموماً بازیکنان اين پست در ٢٦ سالگي در دوران اوج خود قرار دارند، اما مانند بسیاری از اعضای ديگر ليورپول که به‌ظاهر دوران اوج خود را پشت سر گذاشته اند، کاپیتان اسکاتلند در اين سن و سال هیچ نشانه ای از کندی نشان نمی دهد. رابرتسون فصل گذشته ٤٧  بار برای لیورپول بازی کرد و ١٥ پاس گل داد. "کوستاس تسیمیکاس" ٢٦ ساله، فصل دوم مثبت و خوبي در فوتبال انگلیس داشت و هنوز هم در سال‌های ابتدایی خود در پست چپ, پشتيبان رابرتسون است.
"کالوین رمزی" در ماه جون از آبردین اسکاتلند به ليورپول پیوست و در اين فاصله ١٩ ساله شده است، در این فصل جانشین الکساندر-آرنولد در پست دفاع راست خواهد بود. رمزي نشانه دیگری از سیاست نقل و انتقالات لیورپول در سال های اخیر است، تمرکز بر بازیکنانی که هنوز وارد محدوده سنی خود نشده اند یا در آستانه ورود به اوج سنی خود هستند.

مردان مياني

لیورپول دو بازیکن در اینجا دارد که هنوز به اوج خود نرسیده اند، کورتیس جونز ٢١ ساله و هاروی الیوت ١٩ ساله.
طبق داده های اشاره شده، هافبک ها دقيقا قبل از ٢٤ سالگی در بهترین حالت و فرم خود قرار دارند.
امضای قرارداد با "فابیو کاروالیو" نشانه دیگری از پيشگيري و کاهش میانگین سنی تیم لیورپول است. آينده نگري و حفاظت از تيم. کاروالیو که در ماه می از فولام آمد و در اواخر این ماه ٢٠ ساله خواهد شد، 
يك هافبک تهاجمی است که هنوز چند سالی تا رسیدن به اوج عملکرد خود فاصله دارد، اما در مقایسه با سایر بازیکنان هم سن و سال خود به خوبی پیشرفت کرده است.

با این حال، اکثر مردان خط میانی لیورپول در حال حاضر دوران اوج خود را پشت سر گذاشته اند و ممکن است یکی از نگرانی های کلوپ باشد زیرا این فصل با جام جهانی در میانه فصل تغييرات بسياري ايجاد خواهد كرد. تیاگو، جردن هندرسون و جیمز میلنر همگی حداقل یک سالي است که از سی سالگی گذر کرده‌اند.
میلنر یک مثال عالی از این دسته است. چگونه بازیکنان می توانند در صورت نگرش درست، تا حد امکان دوران بازيگري خود بسط و گسترش دهند. وقتی صحبت از طول عمر فوتبال به میان می آید، مثل هر چيز ديگري، همیشه درباره کریستیانو رونالدو ٣٧ ساله و لیونل مسی ٣٥ ساله صحبت می شود، به هر شكل میلنر ٣٧ ساله ژانویه آینده در کنار آنها خواهد بود.

رابین تورپ، مشاور علوم ورزشی و عملکرد و دانشمند ارشد سابق منچستریونایتد، می‌گوید: "روزی روزگاری، ما از سن به عنوان شاخصی برای اینکه چه کسی می‌تواند دوباره تمرین را آغاز کند و چه کسی به یک روز اضافي براي ریکاوری و بهبود نیاز دارد، استفاده می‌کردیم. بازیکنانی که در مربع ٣٢+ هستند به طور خودکار در گروه «بیایید یک روز اضافی برای بهبودی به آنها بدهیم» قرار مي گرفتند. کاری که ما شروع به انجام آن کردیم این بود؛ از طریق ارزیابی‌های نوآورانه و نكات علمی پیچیده ورزشی، در روزهایي كه در گذشته به بازيكنان می‌گفتیم به یک روز استراحت اضافی نیاز داريد، حالا با ارزیابی آگاهانه مي گوييم: در واقع، شما برای رفتن آماده هستید، و در بسياري موارد حتي یک روز تمرین اضافی تجويز مي كنيم.
ما می‌خواهیم به تمرينات ادامه دهند، زیرا این باعث پیشرفت آنها به عنوان ورزشکار و فوتبالیست می‌شود. ما ديگر فقط به سن به عنوان تصمیم گیرنده اصلي نگاه نمی‌كنيم. تصميم گيري ما مبتني بر زمينه هاي علمي است از اينرو می‌توانیم سال‌های بیشتری را به چرخه زندگی حرفه اي یک ورزشكار وارد كنيم"

میلنر، با سابقه ترین بازیکن فعلی لیگ برتر اولین بازی خود را برای لیدز یونایتد در سن ۱۶ سالگی در سال ۲۰۰۲ انجام داد، کمتر از یک سال از قراردادش باقی مانده است. اما با توجه به شرایط بدنی و عزم کلی او، چه کسی از او برای ادامه بازی فراتر از این فصل جلوگیری می کند؟

نبی کیتا ۲۷ ساله و الکس چمبرلین ۲۹ ساله نیز در آخرین سال قرارداد خود هستند. علیرغم جوانی الیوت، کاروالیو و جونز، تغییر در میانه میدان کلوپ دور از ذهن به نظر نمی رسد.

مهاجمان
در منطقه حمله، لیورپول دارای لوئیز دیاز و دیوگو ژوتا ۲۵ ساله است که در دوران ابتدایی و آغاز خود هستند.
ژوتا در طی دو سال حضور در آنفیلد خود را تثبیت کرده است و اخیراً قراردادی پنج ساله بسته است. دیاز پس از پیوستن به لیورپول در ژانویه، لیگ را طوفانی آغاز کرد.
مانند بسیاری از بازیکنان باشگاه، بهترین این دو بازیکن با پیراهن قرمز معروف هنوز در راه است.

محمد صلاح که در ماه جون با دوران بیست سالگی خداحافظی کرد، به دنبال افزودن و شکستن رکوردهای بیشتری است که پیش از این در مرسی ساید به ثبت رسانده است. 
آیا صلاح می تواند نمایش همیشگی خود را تمدید کند، حتی با وجود اینکه اکنون از اوج سن در پست خود گذشته است؟

این دقیقا سخنان بری دراست Barry Drust، فیزیولوژیست و دکترای علوم ورزش در دانشگاه بیرمنگام است: «تا حد زیادی به فرد مربوط می‌شود، اگر مربیان، مردم و دوستداران فوتبال فکر می‌کنند بازیکن توانایی انجام مسئولیتی که باید را دارد، سقف سنی اهمیتی ندارد. فقط اجرای نقش و توانایی ایفای آن مهم است.
اگر فردی مانند صلاح را دارید، به همه چیزهایی فکر می کنید که برای عملکرد بهتر او لازم است و البته مدیریت و اعمال آن.  سن فقط یکی از مواردی است که باید به آن توجه داشت.
"معرفی و حضور علوم ورزشی و داروهای پزشکی و ادغام تکنیک های پیشرفته، دانش و آگاهی ما را نسبت به نحوه هدایت و‌ مدیریت مسائل تغییر داده است. در نتیجه، بازیکنان و به‌طور کلی آدم ها، آگاهی بیشتری پیدا کرده اند و استراتژی های بهتری برای کنترل بدن خود دارند. این باعث می شود سن در برخی موارد و از بسیاری جهات کاملا نادیده گرفته شود."

«داروین نونئز» ستاره جدید ۲۳ ساله لیورپول در اولین بازی خود در لیگ برتر، زمانیکه از روی نیمکت مقابل فولام به زمین آمد نشان داد چگونه در این سن قادر است تاثیرگذار باشد، و نه فقط در چند سال آتی. در فصلی که انتظار می رود روبرتو فیرمینو در ۳۰ سالگی و در سال آخر قرارداد، با کاهش زمان بازی بیشتری روبرو باشد،‌ داروین نونئز گزینه بسیار هیجان انگیزی است.

از زمانی که کلوپ در اکتبر ۲۰۱۵ جانشین برندان راجرز شد، میانگین سنی تیم لیورپول در بیشتر موارد در هر فصل افزایش یافته است. میانگین سنی تیم لیورپول در لیگ برتر در دوران حضور یورگن کلوپ چنین است:

فصل        میانگین سن
2015-16      25.2
2016-17       26.1
2017-18       25.6
2018-19       26.1
2019-20       26.6
2020-21       26.8
2021-22        27.7

البته این افزایش که در جدول بالا می بینید، لزوما نباید به عنوان یک چیز بد تلقی شود. لیورپول به طور مداوم بازیکنان زیر تا ۲۵ سال را به تیم اصلی و آکادمی خود اضافه می کند.
همچنین دارای گروه گسترده‌ای از کارشناسانی هستند که هر روز با تیم کار می‌کنند و بازیکنان را یک به یک تحت نظر دارند تا اطمینان حاصل کنند بدون توجه به سنشان در اوج فرم و عملکرد خود قرار دارند. روز به روز.

چگونه این کار انجام می شود؟
«دراست» به‌طور کلی در مورد باشگاه های لیگ برتر می گوید: «اکنون اطلاعات زیادی در مورد بازیکنان جمع آوری شده است. کارکنان زیادی در اطراف بازیکنان وجود دارند که قادر به تفسیر آن اطلاعات و انتقال و عرضه آن هستند. بخشی از آن اطلاعاتی در مورد استراتژی های بهبودی هرچه سریع تر مصدومیت، انواع تمرینات مورد نیاز بازیکن، و نوع تغذیه بازیکنان است.  اطلاعات در مورد سابقه مصدومیت و پتانسیل آنچه ممکن است بازیکن را در معرض خطر آسیب بیشتری قرار دهد. همه و همه چیز. هرچه اطلاعات بیشتری داشته باشید، می توانید تصمیمات بهتری بگیرید و در نهایت، برنامه مناسب تری برای مراقبت از بازیکن طراحی و اجرا کنید. زمانیکه به هر باشگاه بزرگ لیگ برتر فکر می کنید، مطمئن باشید به عنوان گروه با آن ها رفتار نمی شود، بلکه هر بازیکن به عنوان یک فرد دیده می شود. شاید ۱۵، ۲۰ سال پیش از این اینطور نبود.»

کاری که در باشگاه‌های نخبه و برجسته و بزرگ در این دوران انجام می‌شود، تضمین می‌کند که فوتبالیست‌ها تا زمانی که می‌توانند به بازی ادامه دهند. قدرت ماهیچه ها و عضلات بیشتر شده است. در این بین قطعا لیورپول در حرکت می ماند و جلو می رود چنانچه بقیه تیم های درجه یک.

ونگر فرانسوی سال ها پیش از این به ما گوشزد کرده بود. دیگر از موفقیت به اصطلاح پیرمردهای میدان تعجبی به خود راه نمی دهیم، تحسین می کنیم و تا جایی‌که دو پای آن ها قدرت حرکت دارد، خیره به آن ها می مانیم و لذت می بریم. توپ طلای امسال بنزمای فرانسوی که به‌زودی در آغوش خواهد گرفت تایید و گواه آن است، سن در ورزش و معیارهای آن حقیقتا تغییر کرده است، مثل هر چیز دیگری. تحول و تکامل، قانون بقاست.

امیرحسین صدر
۱۱ اگوست ۲۰۲۲